აფხაზეთის ოკუპირებულ ტერიტორიაზე განათლების სისტემაში არსებულ პრობლემებზე იმსჯელეს ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის საკითხთა დროებითი კომისიის, საგარეო ურთიერთობათა, განათლების, მეცნიერებისა და კულტურის და დიასპორის და კავკასიის საკითხთა კომიტეტების ერთობლივ სხდომაზე.

სხდომის მიზანი ხელისუფლების ყველა შტოს პოლიტიკური, სამართლებრივი და დიპლომატიური ძალისხმევის გააქტიურებაა გალის რაიონის მკვიდრთა განათლების უფლების დასაცავად, ასევე, საკითხის შემდგომი აქტუალიზაცია, საერთაშორისო ორგანიზაციების გააქტიურების მიღწევა, რათა ოკუპირებულ ტერიტორიაზე განხორციელდეს ადამიანის უფლებათა საერთაშორისო სამართლით გარანტირებული განათლების უფლების მონიტორინგი.

აფხაზეთის ოკუპირებულ ტერიტორიაზე განათლების მდგომარეობის შესახებ ინფორმაცია დეპუტატებს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის მინისტრის მოადგილემ მანანა ქვაჩახიამ გააცნო. მისი თქმით, ოკუპირებულ ტერიტორიაზე კვლავ გრძელდება ქართული მოსახლეობის უფლებების შელახვა.  ამ მხრივ, უკიდურესად არის ვითარება გამწვავებული გალის რაიონში, რომელიც მუდამ იყო და დღესაც რჩება უპირატესად ქართულ რეგიონად.

„კონფლიქტის დასრულებიდან 20 წლის განმავლობაში ოკუპანტები და სეპარატისტები თანმიმდევრულად ეწევიან ადგილობრივი მოსახლეობის წინააღმდეგ ფიზიკური და კულტურული გენოციდის მიზანმიმართულ პოლიტიკას. გალის რაიონის მოსახლეობა აღნიშნული პოლიტიკის გავლენით ამჟამად განახევრებულია, და ეს მაშინ, როდესაც ის ომამდე უტოლდებოდა მთელ აფხაზეთში ეთნიკური აფხაზი ეროვნების ადამიანების რაოდენობას. რაიონს აკონტროლებენ რუსული საოკუპაციო ძალები. მოქალაქეები ელემენტარულ ადამიანურ უფლებებს არიან მოკლებულნი", - აღნიშნა მინისტრის მოადგილემ. მისი ინფორმაციით, ოკუპანტები და სეპარატისტები ცდილობენ დემოგრაფიული მდგომარეობის ძალადობრივ შეცვლას და იძულებით რუსიფიკაციას; შეიცვალა რაიონის ადმინისტრაციული საზღვრები, მოსახლეობის უმრავლესობა კანონგარეშე არის გამოცხადებული; ქართველებს ჩამოართვეს პირადობის დამადასტურებელი საბუთები.

მანანა ქვაჩახიამ ოკუპირებული გალის რაიონის საგანმანათლებლო სისტემის მდგომარეობა მიმოიხილა, ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლებში ქართული ენის სწავლებისა და სტატუსის შესახებ ისაუბრა და მოსწავლეთა და მასწავლებელთა უფლებების დარღვევის ზოგადი სურათი და ფაქტები გააცნო დეპუტატებსა და მოწვეულ სტუმრებს. ასევე, ისაუბრა მშობლიურ ენაზე განათლების მიღების უფლების შეზღუდვით გამოწვეულ იძულებით გადაადგილებაზე ოკუპირებული ტერიტორიიდან საქართველოს მიერ კონტროლირებად ტერიტორიაზე. ყურადღება გაამახვილა ოკუპირებული ტერიტორიის სკოლებში სწავლების რუსულ სტანდარტზე გადაყვანის კონკრეტულ ღონისძიებებსა და ფაქტებზე.

განათლების სისტემაში, მისი განცხადებით, მძიმე მდგომარეობაა. ოკუპანტები და სეპარატისტები კატეგორიულად კრძალავენ მშობლიურ ენაზე განათლების მიღებას. „ომამდე, იქ არსებული ზოგადსაგანმანათლებლო 58 სკოლიდან, მხოლოდ ორი იყო რუსული, დანარჩენში სწავლება ქართულ ენაზე მიმდინარეობდა. ამჟამად გალის რაიონში 31 სკოლაა, აქედან 20 ქართული სკოლა იძულებითი წესით რუსულ სწავლებაზეა გადაყვანილი, დანარჩენი 11 სკოლა გასული წლის სექტემბრიდან ეტაპობრივად გადაჰყავთ რუსულენოვან სწავლებაზე და ეს ხდება მაშინ, როდესაც რაიონში მოსწავლეთა კონტინგენტის 98 %-ს ქართველები შეადგენენ", - განაცხადა მანანა ქვაჩახიამ. მისი თქმით, ტყვარჩელის და ოჩამჩირის რაიონის სკოლებსა და საბავშვო ბაღებში 2008 წლიდან მთლიანად აიკრძალა ქართულ ენაზე სწავლება, ქართული სახელმძღვანელოების გამოყენება,

საქართველოს ისტორიისა და გეოგრაფიის შესწავლა. მისივე ინფორმაციით, სასკოლო ატესტატებში მოსწავლეებს მშობლიურ ენად უწერენ არა ქართულს ან აფხაზურს, არამედ რუსულ ენას. დარღვეულია ქართველი მასწავლებლებისა და მოსწავლეების უფლება, ასწავლონ და ისწავლონ მშობლიურ ენაზე. მან ისაუბრა, ასევე, საქართველოში მიმდინარე სხვადასხვა კულტურულ-საგანმანათლებლო პროგრამასა და პროექტში გალის რაიონის მოსწავლე-ახალგაზრდობისა და პედაგოგთა ჩართულობაზე.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის, მოვალეობის შემსრულებლის ვახტანგ ყოლბაიას მოსაზრებით, ეს საკითხი მტკივნეულია არა მხოლოდ აფხაზეთის მოსახლეობისთვის, არამედ სრულიად საქართველოსთვის. მისი თქმით, აღნიშნულ თემაზე როგორც გაეროს ტრიბუნიდან, ასევე პრეზიდენტის, პრემიერის და სხვადასხვა საერთაშორისო ორგანიზაციის ტრიბუნიდან არაერთხელ თქმულა. „ჩვენი იურისდიქცია არ ვრცელდება ოკუპირებულ ტერიტორიაზე. სხვადასხვა უწყებები დიპლომატიურ ურთიერთობებით ცდილობენ ამ რთული საკითხის მოგვარებას", - აღნიშნა ვახტანგ ყოლბაიამ.

დროებითი კომისიის თავმჯდომარის, გიორგი ვოლსკის განმარტებით, არის თემები, რომელზეც ქართულმა საზოგადოებამ არ იცის და ეს თემები არ უნდა დავივიწყოთ. „დღევანდელი ინფორმაცია, რომელიც მოვისმინეთ, მნიშვნელოვანია. ჩვენს საზოგადოებას სჭირდება გზავნილი, რომ იყოს მობილიზებული და არა მარტო ჩვენს საზოგადოებას", - აღნიშნა გიორგი ვოლსკიმ. იგი კულტურულ მემკვიდრეობასთან დაკავშირებით წლის ბოლოს საერთაშორისო კონფერენციის გამართვას გეგმავს. „ყველა საკითხს, რაც აქ ითქვა, კრიტიკული იყო თუ არა, აქვს თავისი ნიშა. მოდით, ვიმუშაოთ იმ თემებზე, რაც დღეს სხდომაზე მოვისმინეთ", - განაცხადა დროებითი კომისიის თავმჯდომარემ.