აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტრო ღრმა მწუხარებით იუწყება, რომ გარდაიცვალა აფხაზეთის სახელმწიფო საგუნდო კაპელას  სამხატვრო ხელმძღვანელი და მთავარი დირიჟორი, საქართველოსა და აფხაზეთის კულტურის დამსახურებული მუშაკი, გიორგი შარვაშიძის პრემიის ლაურეატი გურამ ყურაშვილი.

ჯერ კიდევ თბილისის სახელმწიფო კონსერვატორიის მეოთხე კურსის სტუდენტი იყო, როცა გურამ ყურაშვილმა 1981 წელს აფხაზეთში, ქ. სოხუმში  მოზარდთა ინტერნაციონალური კაპელას ჩამოყალიბება იტვირთა. მის მიერ შექმნილმა კაპელამ კი 1981-1992 წლებში დიდი საერთაშორისო აღიარება მოიპოვა და ევროპის არაერთ ქვეყნაში,  საერთაშორისო საგუნდო მუსიკის კონკურსების I ადგილისა და  გრან-პრის შეუცვლელი მფლობელი გახდა. ის მთელ საბჭოთა კავშირსა და ევროპაში აღიარებულ საკონცერტო გუნდად იქცა. ხოლო  გურამ ყურაშვილი, როგორც ქორმაისტერი, პარალელურად მასტერკლასებს მართავდა, რაც ქართული საგუნდო შემსრულებლობის იშვიათი გამარჯვება იყო.

1995 წლიდან გურამ ყურაშვილი არის ქ. მოსკოვში, სადაც რუსეთის კულტურის სამინისტროსთან ერთად ერთ-ერთი ფუძემდებელია ამერიკული საგუნდო და კვარტეტული მუსიკის ფესტივალისა „,ბარბერ-შოფ“. 1998-2004 წლებში ნორვეგიისა და შვეციის საგუნდო მუსიკის პროექტებში მონაწილეობს.

გურამ ყურაშვილი 2005 წლიდან აფხაზეთის ა/რ განათლებისა და კულტურის სამინისტროს მოწვევით ისევ საქართველოშია, ქ. თბილისში და აფხაზეთის სიმღერისა და ცეკვის სახელმწიფო ანსამბლის მმართველია. 2007 წელს კი ანსამბლის ბაზაზე ახალგაზრდა მომღერლებისაგან აყალიბებს კამერულ გუნდს, რომელიც მალე ევროპას ხიბლავს.

აფხაზეთის სახელმწიფო საგუნდო კაპელამ 2008 წელს უნგრეთის ქ. დებრეცენში „ბელა-ბარტოკის სახელობის“ თანამედროვე საგუნდო პროფესიული მუსიკის კონკურსზე  III-ე ადგილი დაიკავა ევროპის მასშტაბით. 2012 წელს კი წარმატებით ჩაატარა საკონცერტო ტურნე ესპანეთში, იტალიაში, საფრანგეთსა და შვეიცარიაში. ბარსელონას საერთაშორისო კონკურსზე „მონსერატის ოქროს ხმები“ გრან-პრის მფლობელი გახდა.

აგერ უკვე რამდენი წელია, რაც საქართველოს და თამამად შეიძლება ითქვას, უცხოეთის რამდენიმე ქვეყნის მსმენელი გულმოდგინედ ელის აფხაზეთის კაპელას კონცერტებს - მის მიერ შესრულებულ ქართველ და უცხოელ კომპოზიტორთა საგუნდო მუსიკის  შედევრებს. ბოლო წლებში თბილისში  გამართული საგუნდო მუსიკის ფესტივალზე, ისევე როგორც ზოგადად, ბოლო პერიოდის ქართულ საგუნდო შემსრულებლობაში, აფხაზეთის საგუნდო კაპელა ერთ-ერთ მნიშვნელოვან, საინტერესო და სიახლეებით აღსავსე კოლექტივად აღიარეს, რისი მთავარი ფაქტორიც გურამ ყურაშვილის მაღალი პროფესიონალიზმი, საქმის უბადლო ცოდნა და მისადმი უაღრესად თავდადებული დამოკიდებულება იყო.

მაესტრო გურამ ყურაშვილს შარშან „აფხაზეთის სახელმწიფო საგუნდო კაპელას 2015 წლის საკონცერტო პროგრამისათვის“ გიორგი შარვაშიძის სახელმწიფო პრემია მიენიჭა.  მან საკუთარი საქმით, პროფესიონალიზმით, ხელწერით მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა, აფხაზეთის და მთლიანად საქართველოს კულტურული ცხოვრების განვითარებაში, რისთვისაც ღირდა სიცოცხლე. თუმცა ძალიან სამწუხაროა და დასანანია, რომ ჯერ კიდევ ბევრი ჩანაფიქრი დარჩა განუხორციელებელი. ნათელში იყოს მისი სული და მსუბუქი იყოს მისთვის მშობლიური მიწა.

აფხაზეთის ა/რ განათლებისა და კულტურის სამინისტროს, სპორტისა და ახალგაზრდობის საქმეთა სამსახურის ორგანიზებით გაიმართა აფხაზეთის ღია პირველობა მძლეოსნობაში.

შეჯიბრებაში პროგრამის სხვადასხვა სახეობაში  საქართველოს რეგიონების მძლეოსნები მონაწილეობდნენ.    დაძაბულ ასპარეზობებში გამოვლინდნენ გამარჯვებული და პრიზიორი სპორტსმენები. აფხაზეთის წარმომადგენლებიდან მძლეოსნობის  სახეობებში გამარჯვებულები და პრიზიორები გახდნენ: სამმხტომი - სანიკიძე მაკა, პირველი ადგილი; სიმაღლეზე ხტომა - სოსელია საბა, პირველი ადგილი;       სიმაღლეზე ხტომა - სალომე ინჯგია, პირველი ადგილი; სიგრძეზე ხტომა - ნიკა დუნდუა, მესამე ადგილი.

აფხაზეთის ღია პირველობაში გამარჯვებული და პრიზიორი სპორტსმენები თასებით, მედლებით და დიპლომებით დაჯილდოვდნენ.

ეს დღე 1978 წლის აპრილის მოვლენების აღსანიშნავად 1990 წელს დაწესდა. 1978 წელს ქართველმა საზოგადოებამ მტკიცე პროტესტი გამოთქვა საბჭოთა ხელისუფლების გადაწყვეტილების წინააღმდეგ, რომლის თანახმადაც ქართული ენა სახელმწიფო ენის სტატუსს კარგავდა.

1977 წელს შემუშავებული ახალი საბჭოთა კონსტიტუციის 75-ემუხლის მიხედვით,  1936 წლის კონსტიტუციისგან განსხვავებით, ქართული ენა კარგავდა სახელმწიფო ენის სტატუსს. 1978 წელს საბჭოთა კავშირის ხელისუფლებამ მოკავშირე რესპუბლიკებში ადგილობრივი ენისთვის სახელმწიფო ენის სტატუსის ჩამორთმევა გადაწყვიტა. სსრკ-ის სახელმწიფო ენად მხოლოდ რუსული ენა რჩებოდა.

შესაბამისი ცვლილება, რომელიც საქართველოს სსრ კონსტიტუციის ახალ რედაქციაში შედიოდა, საქართველოს უმაღლეს საბჭოს 1978 წლის14 აპრილს უნდა დაემტკიცებინა.ენის ღირსების დასაცავად, თბილისში მასობრივი გამოსვლა მოეწყო. ივანე ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტიდან შოთა რუსთაველის გამზირისაკენ დაიძრა დემონსტრანტთა მრავალათასიანი კოლონა, რომელშიც თითქმის ყველაფენის წარმომადგენლები იყვნენ, მაგრამ სტუდენტობას ჭარბობდა. საპროტესტო აქციის მონაწილეები ხელისუფლებისაგან, საქართველოში ქართული ენის სახელმწიფო ენად დაკანონებას კატეგორიულად ითხოვდნენ.

დაძაბული ვითარების გამო, ოფიციალური მოსკოვი იძულებული გახდა, დაეთმო და კონსტიტუციაში ცვლილება აღარ შევიდა, კონსტიტუციის მანამდე სადავო, 75-ე მუხლის თანახმად, საქართველოს სსრ სახელმწიფო ენად ქართული ენა გამოცხადდა.

1991 წლის 9 აპრილს საქართველოს უზენაესმა საბჭომ 1918 წლის 26 მაისის საქართველოს დამოუკიდებლობის აქტის საფუძველზე „საქართველოს სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის აღდგენის აქტი“ მიიღო.

საქართველოს უზენაესი საბჭოს თავმჯდომარემ ზვიად გამსახურდიამ საქართველოს დამოუკიდებლობის აღდგენა 1991 წლის 31 მარტს ჩატარებული საყოველთაო რეფერენდუმის შედეგებზე დაყრდნობით, გამოაცხადა. ამ დღეს საქართველოს მოსახლეობის აბსოლუტურმა უმრავლესობამ, საყოველთაო რეფერენდუმის ერთადერთ შეკითხვას - „ხართ თუ არა თანახმა 1918 წლის 26 მაისის საქართველოს დამოუკიდებლობის აქტის საფუძველზე აღდგეს საქართველოს დამოუკიდებლობა“ - დადებითად უპასუხა.

1991 წლის 9 აპრილს დამოუკიდებლობის აღდგენას სიმბოლური დატვირთვა ჰქონდა, ვინაიდან 1989 წლის 9 აპრილს, დილის ოთხ საათზე, თბილისში, რუსთაველის გამზირზე, მთავრობის სახლის წინ შეკრებილი მშვიდობიან მომიტინგეები, რომლებიც საბჭოთა კავშირიდან გამოსვლასა და საქართველოს დამოუკიდებლობას ითხოვდნენ, საბჭოთა არმიის სამხედრო შენაერთებმა დაარბიეს.

„საქართველოს სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის აქტი“, ის უმნიშვნელოვანესი სამართლებრივი დოკუმენტია, რომლის საფუძველზეც ცნო საქართველოს სუვერენიტეტი საერთაშორისო საზოგადოებრიობამ

საქართველოს პარლამენტში ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის საკითხთა დროებითი კომისიის, საგარეო ურთიერთობათა, განათლების, მეცნიერებისა და კულტურისა და დიასპორისა და კავკასიის საკითხთა კომიტეტების გაერთიანებული სხდომა გაიმართა. სხდომა საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე არსებული კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის პრობლემებს და ამ პრობლემებისადმი საერთაშორისო ორგანიზაციების აქტიური ჩართულობის საკითხებს მიეძღვნა. სხდომას აფხაზეთის ა/რ უმაღლესი საბჭოსა და მინისტრთა საბჭოს წარმომადგენლებთან ერთად აფხაზეთის განათლებისა და კულტურის მინისტრი დიმიტრი ჯაიანი ესწრებოდა.

დამსწრეთ მოისმინეს საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილის ხათუნა თოთლაძის მოხსენება სამინისტროს მიერ ამ მიმართულებით განხორციელებულ საქმეებსა და გეგმებზე. მისი თქმით, საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე არსებული კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლების დაცვის საკითხი მუდმივად დგას საგარეო უწყების დღის წესრიგში, როგორც UNESCO-სთან, ისე სხვა საერთაშორისო ორგანიზაციებთან მოლაპარაკებების დროს. საგარეო საქმეთა სამინისტრო ინტენსიურად მუშაობს საერთაშორისო საზოგადოების ინფორმირებისა და საკითხში მისი ჩართულობის უზრუნველსაყოფად. მისივე განცხადებით, სამინისტრო ყველა საშუალებას იყენებს UNESCO-ს  მისიი სსაქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე  მივლინების უზრუნველსაყოფად. სხდომაზე ითქვა, რომ საგარეო საქმეთა სამინისტროში, საქართველოს იუნესკოს საქმეთა ეროვნული კომისიის ხელშეწყობით, 2015 წლის მარტიდან გაიხსნა „აფხაზეთის დარბაზი-  სოხუმი“, სადაც გამოფენილია კულტურული მეკვიდრეობის ნიმუშები(იგეგმება ასევე ყოფილი ოსეთის/ცხინვალის რეგიონის დარბაზის შექმნა).

აფხაზეთისა/რ განათლებისა და კულტურის მინისტრმა დიმიტრი ჯაიანმა ხაზი გაუსვა საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე არსებული კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლების დაცვის  მიზნით შესაბამის უწყებებს შორის თანამშრომლობის აუცილებლობას. მისი თქმით, კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლების დაცვა უდიდესი სახელმწიფოებრივი საქმეა და თანამშრომლობისთვის მუდმივი მზადყოფნა გამოთქვა.

აფხაზეთის ა/რ განათლებისა და კულტურის სამინისტროში 2015 წელს შეიქმნა აფხაზეთის კულტურულ ფასეულობათა დაცვის სამსახური, რომელმაც ამ მიმართულებით მუშაობს. კერძოდ, საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროს სსიპ-  საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნულმა სააგენტომ   კულტურულ ფასეულობათა დაცვის სამსახურის მიერ მომზადებული სააღრიცხვო ბარათების  საფუძველზე გალის მუნიციპალიტეტის ხუთ ეკლესიას და ერთ ციხეს- ჩხორთოლის, ოქუმის,  ღუმურიშის, წარჩეს ნათლისღებისა, ჭუბურხინჯის წმ. გიორგის ეკლესიებს და წარჩეს ციხეს კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსი მიანიჭა;  გაიმართა სამეცნიერო კონფერენცია თემაზე- „კულტურული მემკვიდრეობა ოკუპაციის პირობებში“, აქ წარმოდგენილი თემები გამოიცა კრებულის სახით და გავრცელდა ამ პრობლემატიკაზე მომუშავე  სამთავრობო, არასამთავრობო სამეცნიერო წრეებსა და ბიბლიოთეკებში;

მიმდინარეობს მუშაობა აფხაზეთის კულტურული მემკვიდრეობის ელექტრონული ონლაინ მუზეუმის, აფხაზეთის ტაძრების დეტალური რუკის შექმნაზე,  სადაც წარმოდგენილი იქნება აფხაზეთის სამუზეუმო ექსპონატები, კულტურული მეკვიდრეობის ძეგლები და საარქივო მასალები და სხვა. 

1993 წლის15-16 მარტსსოხუმზე, გუმისთასთან რუსეთის გენშტაბში დაგეგმილი   ფართომასშტაბიანი იერიში ქართველმა მეომრებმა ღირსეულად მოიგერიეს და საქართველოს ისტორიაში კიდევ ერთი გმირული ფურცელი ჩაწერეს. 

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელმა ვახტანგ ყოლბაიამ, აფხაზეთისა/რ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარემ ელგუჯა(გია) გვაზავამ, აფხაზეთის ა/რ განათლებისა და კულტურის მინისტრმა დიმიტრი ჯაიანმა, აფხაზეთის მთავრობისა და უმაღლესი საბჭოს წევრებმა, ომის ვეტერანებმა და დევნილმა საზოგადოებამ 15-16 მარტს დაღუპულთა ხსოვნას პატივი მიაგეს და საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობისთვის დაღუპულ გმირთა მემორიალი გვირგვინით შეამკეს.
 
1993 წლის 15-16 მარტს მოწინააღმდეგის მიერ გუმისთას მიდამოებში განხორციელებულ შეტევაში, რომელიც რუსეთის გენშტაბში დაიგეგმა, ჩაბმული იყო რუსეთის რეგულარული და სადესანტო ჯარები, ავიაცია, ფლოტი. აფხაზების მხარეს იბრძოდა შამილ ბასაევის ბატალიონიც. მიუხედავად ამისა, ქართულმა შეიარაღებულმა ძალებმა მოწინააღმდეგეს ისეთი მარცხი მიაყენეს, რომ გუმისთას ფრონტზე აფხაზებს ბრძოლისუნარიანი ქვედანაყოფები აღარ დარჩათ და უკან დაიხიეს. მაშინ სოხუმი და, მთლიანად, აფხაზეთი გადარჩა.

აფხაზეთის ომის დროს ბაბუშერის აეროპორტში თვითმფრინავის აფეთქებისას დაღუპული კიდევ 10 მეომრის იდენტიფიცირება მოხდა. იდენტიფიცირების შემდეგ ნეშტები სამების საკათედრო ტაძარში გადაასვენეს, სადაც სამოქალაქო პანაშვიდი გაიმართა. პანაშვიდს საქართველოს ცენტრალური ხელისუფლების წარმომადგენლებთან ერთად აფხაზეთის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელი ვახტანგ ყოლბაია, აფხაზეთის ა/რ მთავრობისა და უმაღლესი საბჭოს წევრები დაესწრნენ.

1921 წლის 12 თებერვალს საბჭოთა რუსეთი დამოუკიდებელი საქართველოს ოკუპაციის მიზნით ჩვენს ქვეყანაში შემოიჭრა. რუსეთის მე-11 არმიას თბილისის მისადგომებთან წინ აღუდგნენ ქართული ჯარი, სახალხო გვარდია და მოხალისეები. ძირითადი ბრძოლები კოჯრისა და ტაბახმელას მიდამოებში გაიმართა.

იუნკერებმა თავდადებული ბრძოლებით ერთხანს უკუაგდეს მტერი. თუმცა მომდევნო შეტაკებების შედეგად იუნკერთა დიდი ნაწილი ბრძოლის ველზე დაეცა. აქვე დაიღუპა მოხალისედ წასული, პოეტ კონსტანტინე მაყაშვილის 20 წლის ქალიშვილი მარო მაყაშვილი.

1921 წლის 25 თებერვალს საბჭოთა რუსეთის მე-11 წითელი არმია თბილისში შეიჭრა, საქართველოს დედაქალი დაიკავა და  საბჭოთა ხელისუფლება გამოაცხადა. ქვეყანამ სუვერენიტეტი დაკარგა. საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობა ემიგრაციაში წავიდა.

სამშობლოს დასაცავად ბრძოლაში კოჯრის მახლობლად  დაღუპული იუნკერები  დიდი პატივით დაკრძალეს ეკლესიის ეზოში, სწორედ იმ ადგილას, სადაც ამჟამად  საქართველოს პარლამენტის შენობა მდებარეობს.

საქართველოს პარლამენტის დადგენილებით, 2010 წლიდან  ყოველწლიურად, 25 თებერვალს ოკუპაციის მსხვერპლთა პატივსაცემად ეშვება სახელმწიფო დროშა და მათ ხსოვნას წუთიერი დუმილით პატივი მიაგება.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარე ვახტანგ ყოლბაია, აფხაზეთის ა/რ განათლებისა და კულტურის მინისტრი დიმიტრი ჯაიანი, აფხაზეთის მთავრობისა და უმაღლესი საბჭოს სხვა წევრები დღეს საქართველოს ცენტრალური ხელკისუფლების წარმომადგენლებთან და რიგით მოქალაქეებთან ერთად, კოჯორში საქართველოს დამოუკიდებლობისთვის ბრძოლაში გმირულად დაღუპული იუნკერების მემორიალთან  მივიდნენ და მათ ხსოვნას პატივი მიაგეს.

მემორანდუმს ხელი აფხაზეთის განათლებისა და კულტურის მინისტრმა ნანა გაბელიამ და კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის რექტორმა, პროფესორმა კახაბერ კორძაიამ მოაწერეს.

მემორანდუმის მიზანია მხარეთა საერთო ინტერესების სფეროში შემავალ საკითხებზე თანამშრომლობა, ერთობლივი პროექტების, კვლევების, სასწავლო-საგანმანათლებლო, სამეცნიერო ღონისძიებებისა და ინიციატივების განხორციელება.

შეხვედრაზე CIU-ს სტუდენტებისთვის, აფხაზეთის განათლებისა და კულტურის მინისტრმა ნანა გაბელიამ და მინისტრის მოადგილე ნინო ლობჟანიძემ სამინისტროს პროექტები, სასტიპენდიო პროგრამები და თანამშრომლობის ფარგლებში არსებული შესაძლებლობები განიხილეს.

მისასალმებელი სიტყვით აუდიტორიას მიმართა - კავკასიის საერთაშორისო უნივერისტეტის პროფესორმა, აკადემიკოსმა მინდია უგრეხელიძემ, სამართლის ფაკულტეტის დეკანმა, პროფესორმა გიორგი ხატიძემ. შეხვედრაზე სიტყვით წარდგა CIU-ს სამეცნიერო დეპარტამენტის ხელმძღვანელი - სესილი გოგიბერიძე.

მემორანდუმის ფარგლებში კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტში დაარსდა იძულებით გადაადგილებულ სტუდენტთა საუნივერსიტეტო კლუბი ,, ახალი თაობის ხიდი“.

კლუბის საქმიანობის ფარგლებში განხორციელდება ისეთი საგანმანათლებლო პროექტები, როგორებიცაა: საჯარო ლექციები, სტუდენტური საერთაშორისო კონფერენციები, სადისკუსიო ფორმატის შეხვედრები.

კლუბის შექმნის მიზანია საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილი სტუდენტების სოციალიზაციისა და ინტეგრაციის პროცესის ხელშეწყობა, აფხაზეთის საჯარო სკოლებში ახალგაზრდების გაძლიერება და მხარდაჭერა.

შეხვედრას სამინისტროს, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის ადმინისტრაციის წარმომადგენლები და სტუდენტები ესწრებოდნენ.