ბავშვთა დაცვის საერთაშორისო დღესთან დაკავშირებით, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის ინიციატივითა და ი. ციციშვილის სახელობის ბავშვთა ახალი კლინიკის მხარდაჭერით, აფხაზეთიდან დევნილ ბავშვებს სამედიცინო-პროფილაქტიკური გასინჯვები ჩაუტარდათ.

გამოკვლევებს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელი ვახტანგ ყოლბაია და აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრი გენადი გადელია  დაესწრნენ.

ღონისძიების ფარგლებში კლინიკასთან ხელი მოეწერა ურთიერთთანამშრომლობის მემორანდუმს, რომელიც მიზნად ისახავს აფხაზეთიდან დევნილ ბავშვებში, როგორც განსაკუთრებული საჭიროებების მქონე ჯგუფში (მათ შორის, მზრუნველობამოკლებული და შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ბავშვები) დაავადებათა ადრეულ გამოვლენას, რაც თავის მხრივ ჯანმრთელობასთან დაკავშირებულ შესაძლო გართულებათა მინიმიზაციის და თავიდან აცილების საწინდარს წარმოადგენს.

დევნილ ბავშვებს სამედიცინო-პროფილაქტიკური გასინჯვები აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს ორგანიზებით მოეწყო და მისი მიზანია ბენეფიციართა ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესწავლა, ქრონიკულ პაციენტთა გამოვლენა და პრევენციული ღონისძიებების დასახვა.

ბავშვთა დაცვის საერთაშორისო დღესთან დაკავშირებით გამოკვლევაზე მისულმა ბავშვებმა სამახსოვრო საჩუქრებიც მიიღეს.

1 ივნისს, ბავშვთა დაცვის საერთაშორისო დღესთან დაკავშირებით, სამეგრელო-ზემო სვანეთის რეგიონში აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის წარმომადგენლობის ინიციატივითა და ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის გამგეობის მხარდაჭერით, ფოცხო-ეწერში ჩასახლებული სკოლამდელი დაწესებულების 20 აღსაზრდელი ზუგდიდში გამართულ თეატრალურ წარმოდგენასა და საზეიმო კონცერტს დაესწრო. ბავშვებმა, ასევე, მოხატეს ასფალტი.

ღონისძიების ბოლოს ფოცხო-ეწერის საბავშო ბაღის აღსაზრდელებს დაურიგდათ საჩუქრები და ტკბილეული.

“შეშფოთებას გამოვთქვამ იმის თაობაზე, რომ აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლეს საბჭოს, თავმჯდომარისა და ხალხის ნდობის მანდატით აღჭურვილ დეპუტატებს შორის საჯარო განხეთქილების ფონზე, სურს ჩირქი მოსცხოს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ეკონომიკის მინისტრისა და მისი თანამოაზრეების ქმედებებს და ისინი საქმეში ჩაუხედავებად მონათლოს.

მივესალმები აფხაზეთის ა/რ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარის განმარტებას, რომ „ოთახების განკარგვის უფლება აქვს მხოლოდ დაწესებულების ხელმძღვანელებს“. განცხადებაში მითითებული ფართი წარმოადგენს სახელმწიფო საკუთრებას, რომელიც სარგებლობის უფლებით გადმოცემულია აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ეკონომიკის სამინისტროსათვის არსებობის ვადით. შესაბამისად, გაუგებარია, რომელ ხელმძღვანელობას გულისხმობს ფართების გადანაწილებაზე უფლებამოსილად ბატონი თავმჯდომარე.

„ქალბატონი მინისტრის განცხადებები და ცალკეული პასაჟები“ მიუთითებს მხოლოდ ერთ დეტალზე - აფხაზეთის უმაღლესი საბჭოს მიერ იქნეს დაცული კანონი და თავი შეიკავონ მუდმივი ზეწოლისა და მუქარებისაგან.

მაშინ, როდესაც საქართველო დემოკრატიული განვითარების რეალურ გზაზე დგას, როდესაც ხელისუფლების პრიორიტეტები განსაზღვრული და გარანტირებულია, არ შეიძლება მოწონებულ იქნეს, როგორც შიდა უწყებრივი, ასევე, უწყებათაშორისი განხეთქილება, რადგან ნებისმიერი არასწორი და არაკონსტიტუციური ნაბიჯი საზოგადოების უნდობლობას ბადებს.

გიდასტურებთ, რომ მივესალმები კოალიცია „ქართული ოცნება-ერთიანი საქართველოს“ შექმნას და იმედს ვიტოვებ, რომ კოალიცია, საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად და მისი სრული დაცვით იქნა ჩამოყალიბებული და ემსახურება იმ მიზნებისა და ამოცანების რეალურ განხორციელებას, რასაც ემსახურება კოალიცია „ქართული ოცნება-დემოკრატიული საქართველო“.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ეკონომიკის მინისტრი
ნანა შეროზია
თბილისი, 2013 წლის 31 მაისი

ბუნებრივია, სადღეისო რეალიების პირობებში აფხაზეთთან დაკავშირებული ყველა პუბლიკაცია და კერძო თვალსაზრისი თითქმის ყოველთვის სუბიექტურია. მე აფხაზეთის დაბრუნების და აფხაზეთში დაბრუნების იდეით ვცხოვრობ და წინასწარ გიხდით ბოდიშს, თუ ჩემი ესსე არამართებულად მოგეჩვენოთ. იმაში კი უნდა დამეთანხმოთ, რომ არც კომპიუტერული პროგრამა არსებობს, რომელიც მზა რეცეპტებს ამოგვიბეჭდავს ან რაიმე აპარატი, რომელშიც ჩააგდებთ მონეტას და მიიღებთ ძმათამკვლელი დაპირისპირების გადაწყვეტის მრავალუცნობიანი ეთნო-პოლიტიკური განტოლების ცალსახა ამონახსენს...

იმპერიის ნგრევის პირობებში, მრავალსაუკუნოვანი ქართულ-აფხაზური ძმობისა და ისტორიული თანაცხოვრების ურთულეს ეტაპზე, რუსეთის ექსპანსიით პროვოცირებული დამანგრეველი ძმათამკვლელი ომის ტრაგედიას უალტერნატივოდ უნდა მოჰყვეს მშვიდობის მშენებლობის და კონფლიქტის პოზიტიური ფერისცვალების ურთულესი პროცესი. ყველა ომი ხომ მოლაპარაკებებით მთავრდება. მოლაპარაკება კი ომზე ბევრად ძნელია. თუ ამ პარადიგმაზე ვერ შევთანხმდით, ჩემი რწმენით, აზრს კარგავს ყოველგვარი დისკუსია აფხაზეთის საკითხის გადაწყვეტის სასურველ პერსპექტივებზე.

კონფლიქტი ღრმა ჩიხშია. პოლიტიკურ საჭადრაკო დაფაზე ძალთა დისპოზიცია კვლავ უცვლელია იმის გამო, რომ არც ერთი მხარე არ არის მზად მნიშვნელოვანი, არსებითი, მაქსიმალური, გონივრული კომპრომისისთვის. ვერანაირი ტრანსფორმაცია ვერ განიცადა მხარეების წარმოდგენებმა წარსულსა და მომავალზე... ყველაფერი გაიყინა დროსა და სივრცეში. იძულებითი ურთიერთლოიალურობის რეჟიმიც კი ვერ დამყარდა. პოლიტიკურ კალენდარს უცვლელად აწერია „არც ომი, არც მშვიდობა“.

მწარე სიმართლე ის გახლავთ, რომ ქართულ და აფხაზურ პოლიტიკურ ელიტებსა და მოძმე ხალხებს შორის დიალოგი ჯერ არც კი დაწყებულა!. მიზეზი მარტივია - კონფლიქტი სულ უფრო კარგავს შიდასახელმწიფოებრივი კონფლიქტის მახასიათებლებს. კარგია ეს თუ ცუდი, ეს კიდევ საკითხავია... საგარეო ფაქტორები და საერთაშორისო ფასილიტატორების როლი წარმოჩენილია უალტერნატივო პრიმატის რანგში. მიმაჩნდა და დღესაც მიმაჩნია, რომ პანაცეა ევროინტეგრაცია, ნატოში გაწევრიანება და რუსეთთან კომპრომისი კი არ არის, არამედ სატელიტების შესაძლო ხელშეწყობით, უშუალოდ ქართულ-აფხაზური, პირდაპირი, ორმხრივი პოლიტიკური დიალოგი და ამ დიალოგის წარმატებაა. სწორედ დიალოგის, ნდობის ხარისხის პოზიტიური შედეგები უზრუნველყოფენ აფხაზეთის კვანძის გახსნას.

დამეთანხმებით, რომ 20 წელია ვერ იქნა მიღწეული კონფლიქტების მოგვარების ცივილიზებული, მშვიდობიანი გზებით გადაჭრის ერთიანი, სისტემური, დოქტრინალური და კონცეპტუალური მიდგომა და კონფლიქტების მენეჯმენტი. სწორედ სამშვიდობო მენეჯმენტი, რადგან კონფლიქტის მართვის გარეშე პროგრესი ამ საქმეში არასდროს არ იქნება. დღემდე, უმაღლეს სახელმწიფოებრივ დონეზე არ არის დეკლარირებული აფხაზეთის ტრაგედიის ყოვლისმომცველი პოლიტიკურ-სამართლებრივი შეფასება, სამხედრო-პოლიტიკური წარუმატებლობის ობიექტური და სუბიექტური მიზეზები, ხელისშემწყობი თუ ხელისშემშლელი საშინაო და საგარეო ფაქტორები.

მინდა სწორად ვიყო გაგებული: გაყინულ და კონსერვირებულ კონფლიქტში პიროვნული და სახელისუფლო ფაქტორი უმნიშვნელოვანესია. მათი როლი მზარდია. ისიც ბუნებრივია, რომ თბილისისა და სოხუმის ლიდერები და ელიტები ცდილობენ კონფლიქტის მოუგვარებლობის სპექტრის გამოყენებას ხელისუფლების მოპოვების, მისი შენარჩუნებისა და გაძლიერებისათვის. ძალიან დიდია პოლიტიკურ ძალთა ცდუნება მიაღწიონ პროგრესს ამ პროცესში. ხელისუფლებისთვის ბრძოლის ინსტრუმენტად და საზოგადოებების კონსოლიდაციის საფუძვლად აფხაზეთის საკითხის გამოყენება არაახალია, ამასთანავე, უნდა გვახსოვდეს, რომ პოლიტიკურ ვაჭრობაში ორ ძაღლს ერთ ძვალს არ უგდებენ. აგრესიული მუქარების რიტორიკა, პოლიტიკური მანიპულირების და სპეკულაციის იარაღად კონფლიქტის მოუგვარებლობის თემატიკის გამოყენება ხშირად აბსურდამდე დადის.

ქვეყნის გამთლიანება, ფუძეაყრილთა საკუთარ მიწა-წყალზე დაბრუნება, ჩვენი აფხაზი ძმების ფსიქოლოგიურად საქართველოსკენ შემობრუნება, რომელთაც დღეს აღარ სურთ, რომ საქართველოს მოქალაქეებად იწოდებოდნენ, შესაძლებელია არა ომით და რევანშის დროშების ფრიალით, არამედ სახელმწიფოში თავისუფლებისა და სამართლიანობის დამკვიდრებით, თავისუფალი საზოგადოების ინსტიტუტების დაფუძნებით, სოციალურ-ეკონომიკური გარანტიებით. მხოლოდ დემოკრატია და სამოქალაქო საზოგადოებათა ურთიერთქმედება არის გზა კეთილდღეობისკენ და ისეთი სახელმწიფოს შექმნისკენ, რომელიც მიმზიდველი იქნება ჩვენთვის და აფხაზებისათვის, იქ მცხოვრები ეთნიკური ჯგუფებისათვის.

აფხაზური ლაბირინთის ამონახსენი პირდაპირპროპორციულია აფხაზეთის ენგურგაღმა და ენგურსგამოღმა საზოგადოების მზაობის ხარისხისა. ფაქტობრივად, აფხაზეთის იძულებით ადგილნაცვალი საზოგადოების როლი და მნიშვნელობა აფხაზეთის საკითხის გადაწყვეტაში შეგნებულად თუ შეუგნებლად წლების მანძილზე გამოუყენებელია, უფრო ზუსტად, იგნორირებულია. იგი არ განიხილება, როგორც კონფლიქტის დარეგულირების პოლიტიკური პროცესის მთავარი და გადამწყვეტი პოლიტიკური რესურსი.

სამწუხაროდ, აფხაზეთის ლეგიტიმური წარმომადგენლობა არ ფლობს რეალურ პოლიტიკურ, ადმინისტრაციულ და სოციალურ ბერკეტებს. დღემდე ვერ მიიღწია ასეთი კომპეტენციის დელეგირება. ალბათ, ამანაც განაპირობა ის, რომ პოლიტიკურად დაქსაქსული, არაქმედითუნარიანი აფხაზეთის ქართველობის ფენომენი უფუნქციოდ აღმოჩნდა. უშუალოდ დევნილები, ავტორიტეტული, გავლენიანი, კეთილსინდისიერი პიროვნებები არ არიან ჯეროვნად წარმოდგენილი პარლამენტში, მთავრობაში, საკრებულოებში, ცენტრალურ და ადგილობრივ აღმასრულებელ სტრუქტურებში, აფხაზეთის საკითხებზე მომუშავე უწყებებში. მათ არ გააჩნიათ ტელევიზია და გაზეთი, ფრაგმენტულია მათი მონაწილეობა პოლიტიკურ მოლაპარაკებებში და საერთაშორისო ღონისძიებებში. თუნდაც „პოლიტიკურ ტურიზმად“ შერაცხულ ქართულ-აფხაზურ არაფორმალურ შეხვედრებში, რომელთა მნიშვნელობა ჩემი აზრით ძალზე დიდია.

იქნებ დადგა დრო, დასრულდეს თანამდებობრივი ექსპერიმენტები აფხაზეთთან დაკავშირებით. ჩვენ ხომ შინააშლილობის, თანამდებობრივი კინკლაობის მწარე გამოცდილება გადმოგვყვა სოხუმიდან...

ერთის მხრივ, ცხარე დებატები აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თვმჯდომარის კანდიდატურებზე სასარგებლოც არის, ვინიდან ეს დისკუსია პროვოცირებს აფხაზეთის მივიწყებულ პრობლემატიკაზე საჯარო დისკუსიებს. ამასთანავე, მიუღებელია წრეგადასული ცილისწამება და არაკორექტულობა.

ბატონ ვახტანგ ყოლბაიასთან 37 წლის თანამოაზრეობა და მეგობრობა მაკავშირებს. ეს მისი ოპონენტებისათვის ცნობილია. ეს არანაირად არ მზღუდავს საჯაროდ განვაცხადო: მისი პოლიტიკური, საქმიანი და პირადი თვისებები, დიდი გამოცდილება სრულად პასუხობენ აფხაზეთის მთავრობის თავმჯდომარის საპასუხისმგებლო თანამდებობას. მთავარი ის გახლავთ, რომ ის კომპეტენტური პრაგმატიკოსია! მას კარგად აქვს გაცნობიერებული აფხაზეთის შემომტკიცების სისხლ-ხორცეული აუცილებლობა, ჩინებულად იცნობს აფხაზეთს, აფხაზეთის საზოგადოებას, ადათ-წესებს, ეთნიკურ თავისებურებებს, მენტალობას, გააჩნია აუცილებელი პირადი და ახლო ნათესაური კავშირები. იგი ომის შემდეგ ჭირსა და ლხინში გვერდით ედგა ჩვენს თანამემამულეებს და მათ შორის, ყველასგან მიტოვებულ გალის რაიონს.

კონფლიქტის „თეთრ ლაქებს", პასუხგაუცემელი კითხვების სიჭარბეს, პოლიტიკურ და სამხედრო მოღვაწეთა დანაშაულებრივ გადაწყვეტილებებსა თუ დანაშაულებრივი უმოქმედობის ფაქტების სიმრავლეს ბატონ ვახტანგს ნუ მივაწერთ. ბატონი ვახტანგის კანდიდატურა რომელიმე პოლიტიკურ ძალას არ წარუდგენია, ეს იყო ლოგიკური მოვლენა, რომელიც არავის გაკვირვებია. ის არ არის და არც ყოფილა პოლიტიკურად ანგაჟირებული პიროვნება!

ზურაბ ერქვანია, აფხაზეთის ექს-მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარე.

26 მაისს, მერაბ კოსტავას სახლ-მუზეუმში საქართველოს დამოუკიდებლობის დღისადმი მიძღვნილი ღონისძიება გაიმართა, რომელშიც მონაწილეობა აფხაზეთიდან დევნილმა მოზარდებმა, აფხაზეთის საჯარო სკოლების მოსწავლეებმა, ბავშვთა ფოლკლორულმა და ქორეოგრაფიულმა ანსამბლებმა მიიღეს. ასევე, მოეწყო აფხაზეთიდან დევნილი ახალგაზრდების ნახატების გამოფენა.

ღონისძიებას აფხაზეთს ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობისა და უმაღლესი საბჭოს წევრები დაესწრნენ. საღამო სსიპ კინოცენტრი „აფხაზეთი"-სა და აფხაზეთის შემოქმედ ბავშვთა კავშირის „მომავლის ხმა" ორგანიზებით მოეწყო.

26 მაისისადმი მიძღვნილ საზეიმო ღონისძიებებში, რომელიც საქართველოს სხვადასხვა ქალაქებში გაიმართა, აფხაზეთიდან დევნილი შემოქმედებითი ფოლკლორული ჯგუფები, აფხაზეთის სახელმწიფო კაპელა და აფხაზეთის საჯარო სკოლის მოსწავლეები მონაწილეობდნენ.

26 მაისს, მერაბ კოსტავას სახლ-მუზეუმში საქართველოს დამოუკიდებლობის დღისადმი მიძღვნილი ღონისძიება გაიმართა, რომელშიც მონაწილეობა აფხაზეთიდან დევნილმა მოზარდებმა, აფხაზეთის საჯარო სკოლების მოსწავლეებმა, ბავშვთა ფოლკლორულმა და ქორეოგრაფიულმა ანსამბლებმა მიიღეს. ასევე, მოეწყო აფხაზეთიდან დევნილი ახალგაზრდების ნახატების გამოფენა.

ღონისძიებას აფხაზეთს ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობისა და უმაღლესი საბჭოს წევრები დაესწრნენ. საღამო სსიპ კინოცენტრი „აფხაზეთი"-სა და აფხაზეთის შემოქმედ ბავშვთა კავშირის „მომავლის ხმა" ორგანიზებით მოეწყო.

26 მაისისადმი მიძღვნილ საზეიმო ღონისძიებებში, რომელიც საქართველოს სხვადასხვა ქალაქებში გაიმართა, აფხაზეთიდან დევნილი შემოქმედებითი ფოლკლორული ჯგუფები, აფხაზეთის სახელმწიფო კაპელა და აფხაზეთის საჯარო სკოლის მოსწავლეები მონაწილეობდნენ.

საქართველოს საპატრიარქოსთან არსებული ახალგაზრდობის სულიერი და ინტელექტუალური განვითარების ცენტრის საგამოფენო დარბაზში თანამედროვე, ქართველი მხატვრის დავით ბაძაღუას ფერწერული ნამუშევრების - „საქართვლოს კულტურული მემკვიდრეობა - აფხაზეთი" პერსონალური გამოფენა მოეწყო.

თბილისის მერიის ფინანსური მხარდაჭერით და არასამთავრობო ორგანიზაციის „განათლება დემოკრატიისათვის" ინიციატივით, პროექტის „საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობა-აფხაზეთი"-ს ფარგლებში, მხატვარმა დავით ბაძაღუამ  შექმნა აფხაზეთის ტერიტორიაზე არსებული ქართული კულტურული მემკვიდრეობის 22-მდე ძეგლის - ბედიის, ილორის, მოქვის, ლიხნის, ანაკოფიის, გაგრის, დრანდის, ჭუბურხინჯის და სხვ. - ფერწერული და გრაფიკული ნამუშევრების სერია. გამოფენაზე მხატვრის სხვა ფერწერული ნამუშევრებიც, სულ 45-მდე ნახატი იყო წარმოდგენილი.

გამოფენას აფხაზეთის უამღლესი საბჭოს თავმჯდომარე ელგუჯა (გია) გვაზავა, აფხაზეთის ა/რ განათლებისა და კულტურის მინისტრი ალექსანდრე აპლაკოვი, აფხაზეთის მთავრობისა და უმაღლესი საბჭოს წევრები, ქ თბილისის მერიის წარმომადგენლები, საერთაშორისო და არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები, მხატვრები, ხელოვნებათმცოდნეები და ისტორიკოსები დაესწრნენ.

ივნის-ივლისში მხატვრის ნამუშევრების გამოფენა ქუთაისში, ზუგდიდსა და კასპში გაიმართება.

მხატვარ დავით ბაძაღუას შემოქმედება ევროპამ აღიარა, მისი ნამუშევრები ინახება ამერიკის, გერმანიის, ჰოლანდიის, ავსტრიის, თურქეთის და ევროპის სხვა ქვეყნების კერძო კოლექციებში. მას იწვევენ სხვადასხვა ქვეყნის გამოფენებზე, კონკურსებში, მოსწონთ მისი შემოქმედება და ერთხმად აღიარებენ მის ჭეშმარიტ, შემოქმედებით ნიჭს.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობამ და აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესმა საბჭომ რუსთაველის პრემიის ლაურეატის წოდების მინიჭებასთან დაკავშირებით, პოეტისა და საზოგადო მოღვაწის გენო კალანდიასთვის მიღება გამართა.

აფხაზეთის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელმა ვახტანგ ყოლბაიამ პოეტს, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატს, გენო კალადნიას მხატვრული ლიტერატურის დარგში წიგნისათვის „ფესვები" შოთა რუსთაველის სახელობის სახელმწიფო პრემიის მინიჭება მიულოცა, საპატიო სიგელი გადასცა და შემოქმედებით ასპარეზზე წარმატებები უსურვა.

ღონისძიებას აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე გია გვაზავა, აფხაზეთის მთავრობისა და უმაღლესი საბჭოს წევრები ესწრებოდნენ.

გენო კალანდიას ნაწარმოებები ყოველთვის გამოირჩევა პოეტური აზროვნების მაღალი კულტურითა და პატრიოტული სულისკვეთებით. მისი სტილისათვის დამახასიათებელია სისადავე და ჰარმონიულობა. პოეტის ფიქრები და განცდები სანუკვარ აფხაზეთს, ენგურსგაღმა დარჩენილ საქართველოს დასტრიალებს. ავტორი საოცარი სიცხადით აღადგენს აფხაზეთის ომის ისტორიას თავის ნაწარმოებებში - „ავტოგრაფები ქვაზე", „რეკვიემი" და „ისევ რეკვიემი".

პოეტური ციკლებისთვის გენო კალანდიას მიღებული აქვს არაერთი ჯილდო - საქართველოს სახელმწიფო პრემია (1994 წ.), გიორგი შარვაშიძის სახელობის სახელმწიფო პრემია (2002 წ.), ილია ჭავჭავაძის სახელობის პრემია და სხვა.

ბოლნისის მუნიციპალიტეტი საქართველოს დამოუკიდებლობის დღისადმი მიძღვნილ კვირეულს მართავს. კვირეულის ფარგლებში, სოხუმის მოზარდ მაყურებელთა სახელმწიფო თეატრმა „თეთრი ტალღა" ნოდარ დუმბაძისა და გურამ ოდიშარიას ნაწარმოების მიხედვით სპექტაკლები „გამარჯობა სოხუმო" და ბრანდონ ტომასის „ჩარლის დეიდა" წარადგინა.

გუშინ გამართულ ღონისძიებაზე მიწვეული იყო აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებებლი ვახტანგ ყოლბაია. კულტურის სახლში გამართულ სპექტაკლს ასევე ბოლნისის მუნიციპალიტეტის გამგებელი ლევან ფალავანდიშვილი, ბოლნისში ჩასახლებული დევნილები და ადგილობრივი მოსახლეობა დაესწრნენ.

საქართველოს დამოუკიდებლობის დღისადმი მიძღვნილი კვირეული 20 მაისს გაიხსნა. კვირეულის ფარგლებში იმართება კულტურულ-საგანმანათლებლო და სპორტული ღონისძიებები. ეწყობა სახვითი და გამოყენებითი ხელოვნების ნიმუშების, ყვავილების, წიგნებისა და ფოლკლორული ნაკეთობების გამოფენა-გაყიდვა. იმართება სხვადასხვა თეატრალიზებული წარმოდგენები და კონცერტები.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის მხარდაჭერითა და აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტროს ორგანიზებით ინტელექტუალური თამაშის „რა? სად? როდის?" გაზაფხულის სეზონის ფინალური შეხვედრა გაიმართა.

ფინალში აფხაზეთის №1, №7, №10, №11, №12 საჯარო სკოლების 6 საუკეთესო გუნდი მონაწილეობდა. გაზაფხულის სეზონის გამარჯვებული კოდორის ხეობის გუნდი გახდა, რომელსაც გარდამავალი „ბუ" გადაეცა. გუნდის წევრებს კი დიპლომები და მსოფლიო ისტორიის წიგნები დაურიგდათ.

დღესვე მოზარდებმა სამების საკათედრო ტაძარში, ავღანეთში დაღუპულ ქართველ ჯარისკაცთა ხსოვნას პატივი მიაგეს.

დღის ბოლოს ინტელექტუალური თამაშის მონაწილე დევნილ მოზარდებს კინოთეატრმა „რუსთაველმა" უმასპინძლა.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობა და აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭო ღრმა მწუხარებას გამოთქვამს 13 მაისს ავღანეთში ქართულ ბაზაზე განხორცილებული თავდასხმის დროს 3 ქართველი სამხედრო მოსამსახურის კაპრალი ალექსანდრე კვიწინაძის, კაპრალი ვლადიმერ შანავას, უმცროსი სერჟანტი ზვიად დავითაძის დაღუპვის გამო და სამძიმარს უცხადებს მათ ოჯახებს.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებებლი ვახტანგ ყოლბაია რუსთავის მე-2 საჯარო სკოლაში ISAF-ის მისიიდან დაბრუნებული, მე-12 ბატალიონის სამხედროებისთვის გამართულ ღონისძიებას დაესწრო.

ღონისძიებას ასევე, ნატოს საინფორმაციო ცენტრის უფროსი ელენე გოცაძე, ISAF-ის  მისიიდან დაბრუნებული მე-12 ბატალიონის სამხედროები, სკოლის პედაგოგები და რუსთავის ინტელიგენცია ესწრებოდნენ.

ვახტანგ ყოლბაიამ დამსწრე საზოგადოებას სიტყვით მიმართა და ჯარისკაცებს საერთაშორისო უსაფრთხოების საქმეში შეტანილი წვლილისთვის მადლობა გადაუხადა.

რუსთავის მე-2 საჯარო სკოლში გამართული ღონისძიება პროექტის დასკვნით ნაწილს წარმოადგენდა. კონცერტში სკოლის ფოლკლორული და ქორეოგრაფიული ანსამბლები „გორგასალი“ და „ხალიბი“ მონაწილეობდნენ. პროექტის ფარგლებში, სკოლის მოსწავლეებმა ავღანეთში ქართველ სამხედრო მოსამსახურეებთან წერილები გააგზავნეს, სხვადასხვა სახის კონფერენციები და ღონისძიებები გამართეს.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის მხარდაჭერითა და აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტროს ორგანიზებით თავისუფალ ჭიდაობაში აფხაზეთის ღია პირველობა გაიმართა. ტურნირი 1998-2000 წლებში დაბადებულ სპორტსმენთა შორის ჩატარდა.

ტურნირში მონაწილეობა საქართველოს სხვადასხვა რეგიონიდან ჩამოსულმა 300-მდე სპორტსმენმა, მათ შორის სომხეთისა და აზერბაიჯანის ნაკრებმა გუნდებმა მიიღეს.

აფხაზეთის ღია პირველობის მიზანია თავისუფალი ჭიდაობის  პოპულარიზაცია და პერსპექტიული სპორტსმენების გამოვლენა.

ტურნირი 10-12 მაისს თბილისის საჭიდაო კომპლექსის დარბაზში მიმდინარეობდა. შეჯიბრის ფინალური შეხვედრებს აფხაზეთის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელი ვახტანგ ყოლბაია დაესწრო. საპრიზო ადგილებზე გასული სპორტსმენები ვახტანგ ყოლბაიამ თასებით, მედლებითა და დიპლომებით დააჯილდოვა.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის დადგენილება

„აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუციაში ცვლილების შეტანის შესახებ"

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუციური კანონის პროექტის გამოქვეყნებისა და მისი საერთოსახალხო განხილვის საორგანიზაციო კომისიის შექმნის თაობაზე

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმი ადგენს:

1. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუციის 98-ე მუხლის მე-4 პუნქტისა და აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს რეგლამენტის 110-ე მუხლის მე-3 პუნქტის შესაბამისად, საერთო სახალხო განხილვისათვის გამოქვეყნდეს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის პრეზიდიუმის მიერ საკანონმდებლო ინიციატივის წესით წარმოდგენილი (პრეზიდიუმის სხდომის 2013 წლის 8 მაისის №10 ოქმი,) „აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუციაში ცვლილების შეტანის შესახებ" აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუციური კანონის პროექტი.

2. ამ დადგენილების პირველი პუნქტიდან გამომდინარე შეიქმნას საერთო სახალხო განხილვის საორგანიზაციო კომისია შემდეგი შემადგენლობით:

ა) ანზორ წოწონავა - აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარის მოადგილე;

ბ) როსტომ შამუგია - აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს საკონსტიტუციო, ადამიანის უფლებათა დაცვის, იურიდიულ და საპროცედურო საკითხთა კომისიის თავმჯდომარე;

გ) ჯემალ გამახარია - აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს აფხაზეთში კონფლიქტის დარეგულირებასთან დაკავშირებული საკითხების, დიასპორასთან ურთიერთობის, განათლებისა და კულტურის კომისიის თავმჯდომარე;

დ) თეიმურაზ მჟავია - აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს ფრაქცია „დემოკრატიული რეფორმებისათვის" თავმჯდომარე;

ე) რაისა ქარაია - აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს წევრი;

ვ) აკაკი გასვიანი - აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს წევრი;

ზ) ვახტანგ თორდია - აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარის თანაშემწე, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლეს საბჭოსთან შექმნილი სამეცნიერო-საკონსულტაციო კომისიის თავმჯდომარე;

თ) თამაზ სანიკიძე - აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს იურიდიული განყოფილების უფროსი.

3. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის აღნიშნული დადგენილება ეცნობოს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლეს საბჭოს უახლოეს პლენარულ სხდომაზე.

4. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს აპარატმა უზრუნველყოს:

ა) აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის სხდომის ოქმის ამონაწერის ფრაქციებისა და კომისიებისათვის დაგზავნა;

ბ) დადგენილების გამოქვეყნება „საქართველოს საკანონმდებლო მაცნეში" აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის იუსტიციის დეპარტამენტის მეშვეობით.

5. ეს დადგენილება ამოქმედდეს გამოქვეყნებისთანავე.

უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე                                                              ელგუჯა გვაზავა

თბილისი,

08 მაისი 2013 წ.

N29-პ

პროექტი

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუციური კანონი

„აფხაზეთის  ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუციაში ცვლილებების შეტანის შესახებ"

მუხლი 1. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუციაში („აფხაზეთის ხმა", N27, 6.07.2001წ, „აფხაზეთის ა/რ საკანონმდებლო მაცნე" N4, 30.11.2004წ) შეტანილ იქნეს შემდეგი ცვლილებები:

1.    სათაური და პრეამბულა ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუცია

მიღებულია 1978 წლის 6 ივნისს

ჩვენ, აფხაზეთის ავტონომიურ რესპუბლიკის  ტერიტორიაზე მცხოვრები ეთნიკური ქართველები, აფხაზები და სხვა ეთნოსის წარმომადგენლები, ისტორიულად მრავალსაუკუნოვანი მშვიდობიანი თანაცხოვრობის ტრადიციიდან გამომდინარე, ადამიანის უფლებების დაცვის, ხელისუფლების დანაწილების დემოკრატიული მმართველობის პრინციპებისა და საყოველთაოდ აღიარებული ზოგადსაკაცობრიო ფასეულობების გათვალისწინებით, საქართველოს კონსტიტუციის შესაბამისად ვიღებთ და ვაცხადებთ ამ კონსტიტუციას.".

2. პირველი მუხლი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„მუხლი 1.

1. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკა, რომელიც მოიცავს საქართველოს ადმინისტრაციულ საზღვრებში 1991 წლის 21 დეკემბრის მდგომარეობით არსებულ ტერიტორიას, არის საქართველოს განუყოფელი ნაწილი.

2. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის სტატუსი განისაზღვრება საქართველოს კონსტიტუციური კანონით „აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის სტატუსის შესახებ.".

3. მე-6 მუხლი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„მუხლი 6.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ადმინისტრაციული ცენტრი არის ქალაქი სოხუმი."

4. მე-40 მუხლის პირველი პუნქტი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„1.  ყველას, გარდა იმ პირებისა, რომლებიც არიან სამხედრო ძალებისა და შინაგან საქმეთა სამინისტროს შემადგენლობაში, უფლება აქვს წინასწარი ნებართვის გარეშე შეიკრიბოს საჯაროდ და უიარაღოდ როგორც ჭერქვეშ, ისე მის გარეთ.".

5. 41-ე მუხლის მე-5 პუნქტი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„5. პირი, რომელიც ჩაირიცხა სამხედრო ძალების ან შინაგან საქმეთა ორგანოების პირად შემადგენლობაში, გამწესდება მოსამართლედ ან პროკურორად, წყვეტს პოლიტიკური გაერთიანების წევრობას.".

6. 67-ე მუხლი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„მუხლი 67.

1. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის აღმასრულებელი ხელისუფლების ორგანოთა  შექმნა განისაზღვრება კანონით.

2. აფხაზეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში შინაგან საქმეთა და თავდაცვის სამინისტროების ან სხვა გასამხედროებული ორგანოების საქმიანობა განისაზღვრება საქართველოს კონსტიტუციით.

3. აფხაზეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში სასამართლო ხელისუფლება ხორციელდება საქართველოს კონსტიტუციის, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუციისა და „საერთო სასამართლოების შესახებ" საქართველოს ორგანული კანონის შესაბამისად.".

7. 70-ე მუხლი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„მუხლი 70.

აფხაზეთის ავტონო­მიური რესპუბლიკის ტერიტორიაზე, ქართულ ენასთან ერთად სახელმწიფო ენაა აფხაზური ენა".

8. 93-ე მუხლი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„მუხლი 93.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭო არის აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის წარმომადგენლობითი ორგანო, რომელიც თავისი კომპეტენციის ფარგლებში ახორციელებს საკანონმდებლო საქმიანობას, აკონტროლებს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის საქმიანობას და ასრულებს საქართველოსა და აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კანონმდებლობით განსაზღვრულ სხვა უფლებამოსილებებს.".

9. 94-ე მუხლი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„მუხლი 94.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭო, რომლის უფლებამოსილება დადასტურებულია საქართველოს პარლამენტის 1995 წლის 24 თებერვლის, 1995 წლის 14 ივნისის, 1996 წლის 17 აპრილისა და 1996 წლის 25 დეკემბრის დადგენილებებით,  თავის საქმიანობას წარმართავს საქართველოს კონსტიტუციისა და ამ კონსტიტუციის შესაბამისად.

10. 96-ე მუხლი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„მუხლი 96.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს სესიები მოიწვევა აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარის, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს წევრთა სიითი შემადგენლობის არა ნაკლებ ერთი მესამედის ან აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის მოთხოვნით.".

11. 98-ე მუხლის მე-4 პუნქტი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„4. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კანონპროექტები და სახელმწიფოებრივი ცხოვრების დიდმნიშვნელოვანი საკითხები აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს ან მისი პრეზიდიუმის გადაწყვეტილებით შეიძლება გამოტანილ იქნეს საჯარო განხილვისათვის.".

12. 99-ე მუხლის პირველი პუნქტი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„1. აფხაზეთის ავტონომიური რეპუბლიკის კონსტიტუციურ კანონს, კანონს ხელს აწერს და აქვეყნებს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე. იგი არის აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი თანამდებობის პირი და წარმოადგენს აფხაზეთის ავტონომიურ რესპუბლიკას.".

13. 105-ე მუხლი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„მუხლი 105.

1. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის სხდომებს იწვევს და უძღვება აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე ან მისი დავალებით - აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარის მოადგილე.

2. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის მიერ მიღებული გადაწყვეტილებები აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლეს საბჭოს ეცნობება უახლოეს პლენარულ სხდომაზე.".

14. 112-ე მუხლი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„მუხლი 112.

1. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობა შედგება აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარისა და აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის აღმასრულებელი ხელისუფლების დაწესებულებების ხელმძღვანელებისაგან.

2. მთავრობის შემადგენლობაში შეიძლება იყოს აფხაზეთის ავტონო­მიური რესპუბლიკის მინისტრი. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მინისტრის თანამდებობის შემოღების საკითხი წყდება აფხაზეთის მთავრობის დადგენილების საფუძველზე განსაკუთრებული მნიშვნელობის ამოცანების შესასრულებლად.".

15. 112¹-ე მუხლი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„მუხლი112¹

1. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობას ხელმძღვანელობს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარე რომელსაც საქართველოს პრეზიდენტის თანხმობით თანამდებობაზე ნიშნავს და თანამდებობიდან ათავისუფლებს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭო.

2. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის გადადგომის შემთხვევაში, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული წესით დანიშვნამდე, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭო უფლებამოსილია, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის წარდგინებით, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შესრულება დააკისროს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს ფრაქციებთან კონსულტაციების შემდეგ შერჩეულ კანდიდატს.

3. ამ მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს მიერ დაკისრებული აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებლის უფლებამოსილება განისაზღვრება აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კანონით.".

16. 113¹-ე მუხლს დაემატოს მე-3 პუნქტი და ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„3. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის გადადგომის შემთხვევაში აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის უფლებამოსილება მოხსნილად ითვლება და აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭო მასვე აკისრებს მოვალეობის შესრულებას აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის ახალი შემადგენლობის შექმნამდე. მთავრობის ახალი შემადგენლობის წარდგენა და დამტკიცება განისაზღვრება აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კანონით.".

17. 114-ე მუხლი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„მუხლი 114.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობა:

ა) კოორდინაციასა და კონტროლს უწევს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის აღმასრულებელი ხელისუფლების დაწესებულებების საქმიანობას;

ბ) ამტკიცებს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის აღმასრულებელი ხელისუფლების დაწესებულებების დებულებებს;

გ) ახორციელებს საკანონმდებლო ინიციატივას;

დ) უფლებამოსილია გააუქმოს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის  აღმასრულებელი ხელისუფლების დაწესებულებების ხელმძღვანელთა სამართლებრივი აქტები;

ე) ამტკიცებს ცალკეულ საკითხთა შესწავლის მიზნით შექმნილ სამთავრობო კომისიათა დებულებებს;

ვ)  ახორციელებს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ქონების მართვას;

ზ) უზრუნველყოფს მოსახლეობის სოციალურ დაცვას;

თ) უზრუნველყოფს სოციალურ-ეკონომიკური, საგანმანათლებლო და კულტურული პროგრამების განხორციელებას;

ი) ახორციელებს საფინანსო-საბიუჯეტო ურთიერთობების რეგულირებას, შეიმუშავებს და აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლეს საბჭოს წარუდგენს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური ბიუჯეტის პროექტს, რესპუბლიკური ბიუჯეტის მიღების შემდეგ უზრუნველყოფს მის შესრულებას და შესრულების ანგარიშს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლეს საბჭოს;

კ)  მონაწილეობს მართლწესრიგისა და ადამიანის უფლებათა დაცვის ღონისძიებათა განხორციელებაში;

ლ)   ახორციელებს საქართველოსა და აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის  საკანონმდებლო აქტებით, აგრეთვე აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს დადგენილებებით გათვალისწინებულ სხვა უფლებამოსილებებს.".

18. მეთოთხმეტე თავი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„თავი XIV

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური ბიუჯეტი და ფინანსები

მუხლი 135.

1. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს ყოველწლიურად სიითი შემადგენლობის უმრავლესობით იღებს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური ბიუჯეტის შესახებ კანონს.

2. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური ბიუჯეტის პროექტის მომზადება, წარდგენა, განხილვა და დამტკიცება ხორციელდება საქართველოსა და აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კანონმდებლობის შესაბამისად.

3. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური ბიუჯეტის კანონის პროექტის უმაღლეს საბჭოში განხილვის წესი განისაზღვრება უმაღლესი საბჭოს რეგლამენტის შესაბამისად.

მუხლი 136.

1. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარე უფლებამოსილია აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლეს საბჭოსთან ძირითადი მონაცემებისა და მიმართულებების შეთანხმების შემდეგ აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლეს საბჭოს წარუდგინოს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური ბიუჯეტის კანონის პროექტი.

2. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარე ახალი საბიუჯეტო წლის დაწყებამდე არა უგვიანეს ორი თვისა, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლეს საბჭოს დასამტკიცებლად წარუდგენს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური ბიუჯეტის კანონის პროექტს და აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის მოხსენებას მიმდინარე წლის რესპუბლიკური ბიუჯეტის შესრულების მიმდინარეობის შესახებ. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური ბიუჯეტის შესრულების წლიურ ანგარიშს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობა აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლეს საბჭოს წარუდგენს საბიუჯეტო წლის დასრულებიდან არა უგვიანეს სამი თვისა.

3. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თანხმობის გარეშე დაუშვებელია აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური ბიუჯეტის პროექტში ცვლილების შეტანა. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობას შეუძლია მოსთხოვოს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლეს საბჭოს დამატებითი ხარჯების გაღება, თუ მიუთითებს მისი დაფარვის წყაროს.

მუხლი 137.

1. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის მიერ შემოთავაზებული რესპუბლიკური ბიუჯეტის პროექტი, ის უბრუნდება აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობას შენიშვნებით. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობა ორი კვირის ვადაში შესაბამისი ცვლილებებით ხელახლა წარუდგენს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლეს საბჭოს რესპუბლიკური ბიუჯეტის პროექტს.

2. თუ აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესმა საბჭომ ახალი საბიუჯეტო წლის დასაწყისამდე ვერ მოახერხა აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური ბიუჯეტის მიღება ან აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური ბიუჯეტის შეუსრულებლობის შემთხვევაში არ დაამტკიცა აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის მიერ წარდგენილი აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური ბიუჯეტის შესრულების წლიურ ანგარიში, მაშინ აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭო უფლებამოსილია მოტივირებული და დასაბუთებული დასკვნის საფუძველზე, საქართველოს პრეზიდენტის თანხმობის გარეშე, თანამდებობიდან გაათავისუფლოს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარე და გადააყენოს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობა.

3. ამ მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარე თანამდებობიდან გათავისუფლებულად და აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობა გადაყენებულად ჩაითვლება, თუ ამ გადაწყვეტილებას მხარს დაუჭერს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს წევრთა სიითი შემადგენლობის არანაკლებ სამი მეოთხედი. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭო აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის თანამდებობიდან გათავისუფლების გადაწყვეტილებას დაუყოვნებლივ წერილობით აცნობებს საქართველოს პრეზიდენტს.

4. ამ მუხლის მე-2 და მე-3 პუნქტებით გათვალისწინებულ შემთხვევაში აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის თანამდებობიდან გათავისუფლებისა და აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის გადაყენებისას მოქმედებს ამ კონსტიტუციის 112¹ მუხლის მე-2 პუნქტითა და 113¹ მუხლის მე-3 პუნქტით დადგენილი წესი.

მუხლი 138.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური ბიუჯეტის კანონის პროექტის დაუმტკიცებლობის შემთხვევაში, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის შესაბამისი საფინანსო ორგანო უფლებამოსილია საბიუჯეტო წელს ნაკისრ ვალდებულებათა შესასრულებლად აუცილებელი გადასახდელები ახალ საბიუჯეტო წელს ყოველთვიურად გასწიოს არა უმეტეს გასული წლის ასიგნებების 1/12-ის ოდენობით.

მუხლი 139.

1. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკა საქართველოს კანონით დადგენილ ფარგლებში სარგებლობს ფინანსური ავტონომიით.

2. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უფლებამოსილებების განხორციელების უზრუნველსაყოფად აფხაზეთის ავტონომიურ რესპუბლიკას საქართველოს კანონის საფუძველზე შესაძლებელია გადაეცეს სახელმწიფო საგადასახადო და არასაგადასახადო შემოსავლების ნაწილი, ასევე სპეციალური დაფინანსება სახელმწიფო ბიუჯეტიდან.

3. აფხაზეთის ავტონომიურ რესპუბლიკას აქვს ქონება, რომლის ფორმირების წესი განისაზღვრება საქართველოს კანონმდებლობით.

4. კანონმდებლობით დადგენილი წესით, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ტერიტორიაზე არსებულ თვითმმართველობის ორგანოებს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ბიუჯეტიდან შეიძლება გადაეცეთ ფინანსური სახსრები.

მუხლი 140.

1. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის სახელმწიფო სახსრებისა და სხვა მატერიალურ ფასეულობათა გამოყენებასა და ხარჯვას ზედამხედველობს სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის სტრუქტურული ერთეული აფხაზეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში.

2. სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის სტრუქტურული ერთეულის ხელმძღვანელს აფხაზეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში უმაღლეს საბჭოსთან შეთანხმებით ნიშნავს და ათავისუფლებს სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის გენერალური აუდიტი.

3. სახელმწიფო აუდიტის სამსახური აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური ბიუჯეტების ხარჯვასა და შესრულებასთან დაკავშირებული აუდიტის შედეგების შესახებ ინფორმაციას ყოველწლიურად წარუდგენს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლეს საბჭოს.".

19. 143-ე მუხლის პირველ პუნქტში სიტყვა „დადგენილიას" შემდგომ ჩაემატოს სიტყვა „ორგანული".

20. კონსტიტუციას ჩაემატოს მეთექვსმეტე თავი და ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„თავი XVI

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის პროკურატურა".

21. მუხლი 150-ე გათვალისწინებული იქნეს თავი XVI-ში.

22. 151-ე - 154¹-ე მუხლები ამოღებული იქნეს.

23. მეჩვიდმეტე თავი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„თავი XVII

გარდამავალი დებულებები".

24. 155-ე მუხლი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„მუხლი 155.

1. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კანონი და სახელმწიფო ორგანოების სხვა ნორმატიული აქტები გამოიცემა საქართველოსა და აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუციების საფუძველზე და მათ შესაბამისად.

2. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუციაში ცვლილებების შეტანის შესახებ კონსტიტუციური კანონპროექტი წარედგინება აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს, რომელიც კონსტიტუციის პროექტის საჯარო განხილვის უზრუნველყოფის მიზნით დადგენილებით იღებს გადაწყვეტილებას აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუციის პროექტის საჯარო განხილვის საორგანიზაციო კომისიის შექმნისა და მისი შემადგენლობის განსაზღვრის თაობაზე.

3. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუციაში ცვლილებების შეტანის შესახებ კონსტიტუციური კანონპროექტი აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოში განიხილება მისი საჯარო განხილვის შემდეგ არა უადრეს ერთი კვირისა და არა უგვიანეს ერთი თვის ვადაში აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს რეგლამენტით დადგენილი წესით.".

25. 156-ე მუხლი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„მუხლი 156.

1. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობასა და აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლეს საბჭოს შორის წარმოშობილი დავის შემთხვევაში საქართველოს პრეზიდენტი მოქმედებს საქართველოს კონსტიტუციით განსაზღვრული უფლებამოსილების ფარგლებში.

2. აფხაზეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში საქართველოს იურისდიქციის ფაქტობრივ აღდგენამდე აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ხელისუფლების, როგორც დროებით ევაკუირებული სტატუსის მქონე ორგანოს ადმინისტრაციულ ცენტრად განისაზღვროს  ქ. თბილისი.".

26. 28-ე მუხლის მე-2 პუნქტის „გ" ქვეპუნქტში, თავი მეექვსეს სათაურში, 64-ე მუხლში, 68-ე მუხლში სიტყვები „აფხაზეთი" შეიცვალოს სიტყვებით „აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკა"; მე-2 და მე-3 მუხლში, 28-ე მუხლის პირველ პუნქტში, 44-ე მუხლის პირველ პუნქტში, 45-ე, 46-ე, 48-ე, 49-ე-51-ე, 53-ე, 57-ე, 58-ე, 65-ე, 66-ე, 70-ე, 71-ე მუხლებში, თავი მეშვიდეს სათაურში, 73-ე მუხლში, თავი მეთერთმეტეს სათაურში, 93-ე მუხლში, 95-ე-104-ე, 106-ე, 108-ე-110-ე მუხლებში, თავი მეთორმეტეს სათაურში, 111-ე-113¹-ე მუხლებში, 116-ე-119-ე მუხლებში, თავი მეთხუთმეტეს სათაურში, 146-ე, 148-ე, 149-ე მუხლებში სიტყვები „აფხაზეთის" შეიცვალოს სიტყვებით „აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის"; მე-2 მუხლში, 28-ე მუხლის მე-2 და მე-3 პუნქტებში, 41-ე-43-ე, 48-ე, 52-ე, 55-ე, 58-ე, 97-ე მუხლებში სიტყვები „აფხაზეთში" შეიცვალოს სიტყვებით „აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკაში"; 29-ე და 57-ე მუხლებში სიტყვები „აფხაზეთიდან" შეიცვალოს სიტყვებით „აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკიდან".

27. თავების ნუმერაციისას თავების დასახელება (გამოყენებული სიტყვები) თანმიმდევრობის დაცვით შეიცვალოს  რომაული ციფრებით.

მუხლი 2. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესმა საბჭომ აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის იუსტიციის დეპარტამენტის მონაწილეობით უზრუნველყოს ამ კანონის ამოქმედებასთან დაკავშირებით შესაბამის კანონებში ცვლილებების შეტანა ამ კანონის ძალაში შესვლიდან არა უგვიანეს 2 კვირისა.

მუხლი 3. ეს კანონი ამოქმედდეს გამოქვეყნებისთანავე.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის

უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე                                              ელგუჯა გვაზავა

მაისი 2013 წელი

N

განმარტებითი ბარათი

„აფხაზეთის  ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუციაში ცვლილებების შეტანის შესახებ" აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუციური კანონის პროექტზე

ა) ზოგადი ინფორმაცია კანონპროექტის შესახებ.

ა. ა) კანონპროექტის მიღების მიზეზი:

საქართველოს პარლამენტის 1995 წლის 24 თებერვლის №662-11ს დადგენილების საფუძველზე განისაზღვრა, რომ აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს თავისი საქმიანობა წარემართა აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის 1978 წლის 6 ივნისის კონსტიტუციის და იმ საკანონმდებლო აქტების შესაბამისად, რომლებიც არ ეწინააღმდეგებოდნენ საქართველოს კანონმდებლობას.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესმა საბჭომ, მისთვის მინიჭებულ უფლებამოსილებათა ფარგლებში განახორციელა რა აფხაზეთის ასსრ 1978 წლის კონსტიტუციაში ცვლილებებისა და დამატებების შეტანა, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუცია მოიყვანა საქართველოს 1995 წლის 24 აგვისტოს მიღებულ კონსტიტუციასთან შესაბამისობაში.

აღნიშნული ცვლილებებით აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის 1978 წლის 6 ივნისის კონსტიტუციამ გარკვეული ტრანსფორმაცია განიცადა, რაც ძირითადად განპირობებული იყო ქვეყანაში განხორციელებული ინსტიტუციონალური ცვლილებებითა და სამართლებრივი განვითარების პროცესით გამოწვეული მასში წარმოშობილი ხარვეზების აღმოსაფხვრელად.

ქვეყანაში გაგრძელებულმა ინსტიტუციონალურმა და სამართლებრივმა რეფორმებმა აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუციაში კვლავ წარმოშვა გარკვეული ხარვეზები, რის გამოც მისი აღმოფხვრა სამართლებრივი თვალსაზრისით კვლავ მეტად მნიშვნელოვანი და აქტუალური გახდა.

აღნიშნულის საფუძველზე აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის 2012 წლის 25 აპრილის №4 დადგენილების შესაბამისად შეიქმნა აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუციაში ცვლილებების შეტანის მიზანშეწონილობის საკითხის შემსწავლელი ჯგუფი, რომელმაც აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლეს საბჭოსთან შექმნილ სამეცნიერო-საკონსულტაციო კომისიასთან ერთად აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს წარუდგინა წინამდებარე აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუციური კანონის პროექტი, რომელიც წარმოადგენს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუციაში არსებული სამარ

გარდაიცვალა თეატრისა და კინოს უბადლო დიდოსტატი, სახელმწიფო და მრავალი სახელობითი პრემიის ლაურეატი, სახალხო არტისტი - ოთარ მეღვინეთუხუცესი.

დათა თუთაშხია, მეფე გიორგი, ელიოზი - 70-მდე როლი კინოსა და თეატრში, არაერთი პრესტიჟული ჯილდო - კ. მარჯანიშვილის სახ. სახელმწიფო პრემიის ლაურეატი, საქართველოს სსრ-ის სახელმწიფო პრემიის ლაურეატი, ტოკიოს კინოფესტივალის საერთაშორისო პრემიის ლაურეატი, მაგრამ სახალხო აღიარება მას ფილმ „დათა თუთაშხიაში" მთავარი გმირის განსახიერებამ მოუტანა, რომელიც ყველა თაობის ზნეობრივ იდეალად იქცა.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობა და უმაღლესი საბჭო ღრმა მწუხარებას გამოთქვამს და იზიარებს მისი გარდაცვალებით გამოწვეულ ტკივილს.