აფხაზეთის ა/რ განათლებისა და კულტურის მინისტრმა მანანა ქვაჩახიამ მოადგილეებთან ბესიკ ოდიშარიასა და ჯაბა ჯაიანთან ერთად სამინისტროს თანამშრომლებს შობა-ახალი წელი მიულოცა. მილოცვას კიდევ უფრო მეტი საზეიმო ელფერი შესძინა სამინისტროს თანამშრომლებისთვის კვალიფიკაციის ამაღლების მიზნით გავლილი ტრენინგების დამადასტურებელი სერთიფიკატების გადაცემის ცერემონიალმა, რომელშიც მონაწილეობდა ასევე ევროპის აკადემიური ცენტრის ტრენერი გიორგი გობეჩია.

საჯარო დაწესებულების საქმიანობის ეფექტიანობა მნიშვნელოვნადაა დამოკიდებული თანამშრომლების კვალიფიკაციაზე. ამ რეალობის გათვალისწინებით წლეულს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტრომ თანამშრომელთა პერსონალური და პროფესიული უნარების განვითარებისა და თანამშრომელთა კვალიფიკაციის ამაღლების მიზნით ქვეპროგრამა „...თანამშრომელთა პერსონალური და პროფესიული უნარების განვითარების ტრენინგები“ განახორციელა.

სამინისტროს თანამშრომლებმა ფუნქცია-მოვალეობების სპეციფიკიდან და საჭიროებებიდან გამომდინარე, თავიანთი მიმართულებებისა და პოზიციების მიხედვით გაიარეს გადამზადების შესაბამისი კურსები (ტრეინინგები). ტრენინგებს წარმართავდნენ ევროპის აკადემიური ცენტრის ტრენერები, რომელთა მიერ წარმოდგენილი პროგრამა პროფესიული ცოდნის გაღრმავებასა და უნარ-ჩვევების სრულყოფა/განახლებას ითვალისწინებდა.

27-28 დეკემბერს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტროში აფხაზეთიდან დევნილი ბავშვებისათვის მოეწყო ტრადიციული საახალწლო ზეიმი, რომელზეც წლულს  გლდანის ბავშვთა სახლის 49 აღსაზრდელიც იყო მოწვეული. აფხაზეთის ა/რ განათლებისა დკულტურის მინისტრმა მანანა ქვაჩახიამ დევნილ ბავშვებს ტკბილეული, ხოლო ბავშვთა სახლის აღსაზრდელებს ტკბილეულთან ერთად თბილი ტანსაცმელი, სათამაშოები, სახატავი ქაღალდები და საღებავები დაურიგა.

საახალწლო ზეიმს ესწრებოდა ასეულობით დევნილი ბავშვი, რომელთაც  სამინისტროს განახლებულ დარბაზში სოხუმის მოზარდ-მაყურებელთა სახელმწიფო თეატრმა „თეთრი ტალღა“ კარლო კოლოდის ზღაპარი „პინოქიო“ წარუდგინა. ზეიმზე განსაკუთრებულ წინასაახალწლო განწყობას ქმნიდა თოვლის ბაბუა, რომელთან და ნაძვის ხესთან ბავშვები ფოტოსესიას აწყობდნენ.

28 დეკემბერს, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის დევნილთა საქმეების დეპარტამენტში, კულტურის ცენტრ შპს ,,თბილისი არტ ჰოლი’’, შპს „თანამედროვე ახალგაზრდული პროფესიული თეატრი სივრცე“-სა და დევნილთა საქმეების დეპარტამენტს შორის ურთიერთთანამშრომლობის მემორანდუმს ხელი მოეწერა. მემორანდუმის ფარგლებში მხარეებმა განსაზღვრეს თანამშრომლობის სფეროები: სოციალურად დაუცველი და მრავალშვილიანი ოჯახებიდან ბავშვების განვითარების მიზნით, მათი ჩართულობა კულტურის ცენტრში არსებულ სხვადასხვა აქტივობებში.
1. კულტურის ცენტრი შპს „თბილისი არტ ჰოლი’’ მის მიერ შერჩეულ ბავშვებს მისცემს საშუალებას, სრულიად უფასოდ, დაეუფლონ ქართულსა და სამეჯლისო ცეკვებს, მხატვრულ კითხვასა და საბალეტო ხელოვნებას;
2. შპს ,,თანამედროვე ახალგაზრდული პროფესიული თეატრი სივრცე’’ მის მიერ შერჩეულ ბავშვებს, ასევე უფასოდ მისცემს საშუალებას, მონაწილეობა მიიღონ თეატრის მიერ დადგმულ სპექტაკლებში.
დევნილთა საქმეების დეპარტამენტი უზრუნველყოფს ქასთინგისთვის, (სადაც ჟიურის მიერ მოხდება მოზარდთა შერჩევა, გადანაწილება სხვადასხვა წრეებში) სოციალურად დაუცველი და მრავალშვილიანი ზემო აფხაზეთიდან დევნილი ოჯახების ინფორმირებას და ქასთინგზე მოზარდთა დასწრების ორგანიზებას.
აღნიშნულ მემორანდუმს ხელი მოაწერეს ,, თბილისი არტ ჰოლი’’-ს დირექტორმა ნანა გოდერძიშვილმა და დევნილთა საქმეების დეპარტამენტის თავმჯდომარემ კონსტანტინე კუჭუხიძემ.
ხელმოწერის ცერემონიალს დაესწრნენ აფხაზეთის ა/რ მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელი ვახტანგ ყოლბაია, დევნილთა საქმეების დეპარტამენტის და ზემო აფხაზეთში აფხაზეთის ა.რ. მთავრობის წარმომადგენლობის ხელმძღვანელი პირები.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის მინისტრი მანანა ქვაჩახია, საახალწლო ღონისძიებების ფარგლებში, N16 პენიტენციურ დაწესებულებას ეწვია. მან დაწესებულების მსჯავრდებულებს ახალი წელი მიულოცა და საჩუქრები, მათ შორის წიგნები, გადასცა.

 
N16 პენიტენციურ დაწესებულებას მანანა ქვაჩახიასთან ერთად სტუმრობდა სსიპ აფხაზეთის სიმღერისა და ცეკვის სახელმწიფო ანსამბლი „აფხაზეთი“ (ანსამბლის ხელმძღვანელი ლევან ღვინჯილია ), რომელმაც მსჯავრდებულებისთვის კონცერტი გამართა.

შეხვედრა და კონცერტი საახალწლო ღონისძიებების ფარგლებში აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტროსა და სოციალური უზრუნველყოფის სამმართველოს თანამშრომლობით შედგა.

აბრეშუმის გალერეაშიაფხაზეთის კულტურისა და ხელოვნების ცენტრის ორგანიზებით, აფხაზეთიდან დევნილი იუბილარი მხატვრების - რამინ აფაქიძის (80 წ.), ნერსე ბაცაშის (70 წ.), ზურაბ ჭედიას (60წ.) ალბომების პრეზენტაცია გაიმართა. აფხაზეთის კულტურისა და ხელოვნების ცენტრის მიერ გამოცემულ ალბომებში შესულია ხელოვანების მიერ წლების მანძილზე შექმნილი საუკეთესო ნამუშევრები. იუბილარების ნამუშევრები მრავალ საგამოფენო სივრცესა და კერძო კოლექციებს ამშვენებენ.

ღონისძიებაზე ნაჩვენები იყო აფხაზეთის საინფორმაციო უზრუნველყოფის ცენტრის მიერ გადაღებული ფილმი „ჩემი სახლისკენ მიმავალი გზა".

მხატვრებს საიუბილეო თარიღი და ალბომების გამოცემა აფხაზეთის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელმა ვახტანგ ყოლბაიამ, საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის მოადგილე გოგი ფაცაციამ, აფხაზეთის განათლებისა და კულტურის მინისტრმა მანანა ქვაჩახიამ, საქართველოს მხატვართა კავშირის თავმჯდომარე გურამ ცერცვაძემ დააფხაზეთის კულტურისა და ხელოვნების ცენტრის დირექტორმა ირმა ირემაძემ მიულოცეს.

საღამოს აფხაზეთის მხატვართა კავშირის თავმჯდომარე, აფხაზეთის კულტურისა და ხელოვნების ცენტრის სახელოვნებოღონისძიებათა მიმართულების ხელმძღვანელი დავით ბაძაღუა უძღვებოდა.

ღონისძიების ფარგლებში საშობაო გამოფენა, სახელწოდებით „ფერ-ფორმანსი" გაიხსნა, რომლის ნახვის საშუალება დამთვალიერებელს 29 დეკემბრამდე ექნება.

რამინ აფაქიძე - თანამედროვე ხელოვნების გამოჩენილი მოღვაწე და განსაკუთრებული ხელწერით გამორჩეული მხატვარი, გახლავთ არაერთი პრემიის ლაურეატი და აფხაზეთის დამსახურებული მხატვრის წოდების მფლობელი. ამაგდარი პედაგოგი, რომელიც არაერთი სახელოვანი მხატვრის აღმრზდელია,  მათ შორის აფხაზი მხატვრებისაც.

ნერსე ბაცაში - ცნობილი ქართველი მოქანდაკე, ორმოცამდე ქანდაკების ავტორია, მათ შორის „ოქროს საწმისი -  ჯვარცმული საქართველო", „დავით აღმაშენებელი",  „მძიმე ჯვარი", „ძმათა მონანიება" და სხვა. ქანდაკება „ლიეტუვის გამათავისუფლებელი" კი დასახელებულია წლის საუკეთესო ნამუშევრად. არის გაეროს კონკურსის გამარჯვებული.

ზურაბ ჭედია - აფხაზეთის გამოჩენილი მხატვარი,  აფხაზეთის მხატვართა კავშირის ყოფილი თავმჯდომარე, გიორგი შარვაშიძის პრემიის ლაურეატი.  მის ნამუშევრებში აფხაზეთის თემატიკა ჭარბობს: „ზღვა და მირაჟები", „ნოსტალგია", „გზა", „განწყობა" და სხვა.

დღეს, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის დევნილთა საქმეების დეპარტამენტში, კულტურის ცენტრ შპს ,,თბილისი არტ ჰოლი’’, შპს „თანამედროვე ახალგაზრდული პროფესიული თეატრი სივრცე“-სა და დევნილთა საქმეების დეპარტამენტს შორის ურთიერთთანამშრომლობის მემორანდუმს ხელი მოეწერა.

მემორანდუმი ითვალისწინებს სოციალურად დაუცველი მრავალშვილიანი ოჯახებიდან დევნილი ბავშვების ჩართულობას სრულიად უფასოდ, კულტურის ცენტრში არსებულ სხვადასხვა აქტივობებში, როგორიცაა: ქართული და სამეჯლისო ცეკვები,მხატვრული კითხვა და საბალეტო ხელოვნება, ასევე თეატრის მიერ დადგმულ სპექტაკლებში მონაწილეობის მიღებას.

მემორანდუმს დევნილთა საქმეების დეპარტამენტის თავმჯდომარემ კონსტანტინე კუჭუხიძემ, ხოლო კულტურის ცენტრი შპს ,, თბილისი არტ ჰოლი’’-ს მხრიდან დირექტორმა ნანა გოდერძიშვილმა მოაწერეს ხელი.

ღონისძიებას აფხაზეთის ა/რ მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელი ვახტანგ ყოლბაია და დევნილთა საქმეების დეპარტამენტის ხელმძღვანელი პირები დაესწრნენ.

შეხვედრის ორგანიზება დევნილთა განსახლებისა და სოციალური დაცვის განყოფილებამ უზრუნველყო.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის ორგანიზებით და აღმოსავლეთ საქართველოში აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის წარმომადგენლობის რეგიონალური მართვის სამსახურის მხარდაჭერით ხაშურის მუნიციპალიტეტში, დაბა სურამში დევნილების კომპაქტურად განსახლების ადგილებში, სანატორიუმ ,,მზიურში’’ და სანატორიუმ ,,ნაკადულში’’ საახალწლო აქცია გაიმართა. აქციის ფარგლებში  რეგიონალური მართვის სამსახურის თანამშრომლებმა დაბა სურმაში მცხოვრებ იძულებით გადაადგილებულ პირებს დამდეგი შობა-ახალი წლის დღესასწაული მიულოცეს და საახალწლო ნობათი გადასცეს.

აჟარის (ზემო აფხაზეთის) მუნიციპალიტეტმა და ზემო აფხაზეთში აფხაზეთის ა.რ. მთავრობის წარმომადგენლობამ, 2018 წლის ადგილობრივი ბიუჯეტის სოციალური დახმარების პროგრამის ფარგლებში, მუნიციპალიტეტში რეგისტრირებულ, 2001-2018წწ. დაბადებულ ბავშვებს, ომში დაღუპული პირის ოჯახის წარმომადგენელს, ხანდაზმულ პირებს, შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირებს, მარტოხელა პენსიონერებს დამდეგი შობა - ახალი წლის დღესასწაული მიულოცა და გადასცა საახალწლო საჩუქარი - სასურსათო პაკეტი (ფქვილი, შაქარი, ზეთი, შესქელებული რძე, მაკარონი, ორცხობილა);

ბავშვთა და ახალგაზრდობის ეროვნული ცენტრის სააქტო დარბაზში აფხაზეთის კულტურისა და ხელოვნების ცენტრის ორგანიზებით საახალწლო კონცერტი გაიმართა. კონცერტში ახალგაზრდული ანსამბლი „მაფშალია" და როკ-ჯგუფი „ოცნება" მონაწილეობდნენ.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელმა ვახტანგ ყოლბაიამ, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე ელგუჯა გვაზავამ და აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის მინისტრმა მანანა ქვაჩახიამ მოზარდებს დამდეგი შობა-ახალი წელი მიულოცეს და საჩუქრები გადასცეს.

ღონისძიებას აფხაზეთის კულტურისა და ხელოვნების ცენტრის ხელმძღვანელი ირმა ირემაძე, ჟურნალ „იალქნის" მთავარი რედაქტორი ნანა ჭანტურია და დევნილი საზოგადოება ესწრებოდა.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს მიერ „აფხაზეთიდან იძულებით გადაადგილებულ პირთა გასვლითი პროფილაქტიკური სამედიცინო გასინჯვების" პროგრამის ფარგლებში დაბა სურამში სანატორიუმ მზიურში, ნაკადულსა და სურამში მცხოვრები აფხაზეთიდან იძულებით გადაადგილებული პირებისთვის გეგმიური უფასო სამედიცინო-პროფილაქტიკური გამოკვლევები ჩატარდა.

გეგმიური ღონისძიების ფარგლებში დევნილმა მოსახლეობამ მიიღო: ოჯახის ექიმის, პედიატრის, კარდიოლოგის, ნევროლოგის, რევმატოლოგის, ონკოლოგის, მამოლოგის, თერაპევტის, გინეკოლოგის, ენდოკრინოლოგის, ქირურგის, უროლოგის, ოფთალმოლოგის, ოტორინოლარინგოლოგისა და დერმატოლოგის მომსახურება.

ჩატარდა ინსტრუმენტული გამოკვლევები: ექოსკოპია (მუცლის ღრუს და ფარისებრი ჯირკვლის) ელექტროკარდიოგრაფია, გლუკოზის განსაზღვრა სისხლში. ასევე, C ჰეპატიტის სკრინინგი.

ექიმების დანიშნულების შესაბამისად აფხაზეთიდან დევნილ მოსახლეობაზე გაიცა მედიკამენტები.

გამოკვლევების მიმდინარეობის პროცესს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელი ვახტანგ ყოლბაია და აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრი ქეთევან ბაკარაძე ესწრებოდნენ.

კომპოზიტორთა კავშირში ხელოვნების სკოლა „აფხაზეთი -2"-ის ორგანიზებითა და სკოლის მოსწავლეების მონაწილეობით საახალწლო კონცერტი გაიმართა.

ღონისძიებას აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელი ვახტანგ ყოლბაია ესწრებოდა.

ღონისძიების ბოლოს, ხელოვნების სკოლა „აფხაზეთი 2"-ის დირექტორი ლელა უბილავა, მასწავლებლები და მოსწავლეები პროექტში - „აფხაზეთის დღეები ნიდერლანდების სამეფოში" წარმატებული მონაწილეობისათვის აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის მადლობის სიგელებით დაჯილდოვდნენ. ასევე, აფხაზეთიდან დევნილი მოსწავლე-ახალგაზრდობის სამუსიკო განათლებაში შეტანილი პირადი წვლილისათვის, ნაყოფიერი პედაგოგიური და აქტიური საზოგადოებრივი საქმიანობისთვის ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ხელოვნების სკოლა „აფხაზეთი 2"-ის სასწავლო ნაწილის გამგე მარინა გერგედავა და იურისტი ანა შარია აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს საპატიო სიგელებით დაჯილდოვდნენ.

ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრმა დავით სერგეენკომ ჯანდაცვის მიმართულებით განხორციელებული საქმიანობის ანგარიში წარადგინა. 

მინისტრმა თავის გამოსვალში ყურადღება გაამახვილა 2012 წლიდან დღემდე ჯანდაცვის მიმართულებით გატარებულ ძირეულ რეფორმებზე. განსაკუთრებული აქცენტები გაკეთდა საყოველთაო ჯანდაცვის, C ჰეპატიტის ელიმინაციისა და ქრონიკული დაავადებების სამკურნალო მედიკამენტებით უზრუნველყოფის პროგრამაზე.

ანგარიშში წარმოდგენილი მასალები მომზადებული იყო ადგილობრივი და ასევე მსოფლიო ბანკის, ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციისა და გლობალური ფონდის მიერ 2017 წელს ჩატარებული კვლევის (HUES-ის კვლევა) შედეგების გათვალისწინებით, რომელშიც ნათქვამია, რომ 2012 წლიდან ჯანდაცვის სექტორში განხორციელებული ძირეული რეფორმები საგრძნობლად აისახა მოსახლეობის კეთილდღეობაზე.

მინისტრის ანგარიშს საქართველოს პრემიერ-მინისტრი მამუკა ბახტაძე, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელი ვახტანგ ყოლბაია, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრი ქეთევან ბაკარაძე და საქართველოს აღმასრულებელი ხელისუფლების წარმომადგენლები ესწრებოდნენ.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობა აღსაყდრებიდან 41-ე წლისთავს ულოცავს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქს, მცხეთა-თბილისის მთავარეპისკოპოსსა და ბიჭვინთისა და ცხუმ-აფხაზეთის მიტროპოლიტს, უწმინდესსა და უნეტარესს ილია II -ს:

„თქვენო უწმინდესობავ და უნეტარესობავ,

გულითადად გილოცავთ სრულიად საქართველოს ავტოკეფალური, სამოციქულო, მართლმადიდებელი ეკლესიის საჭეთმპყრობლობის ორმოცდამეერთე წლისთავს.

არ გვტოვებს იმედი, რომ თქვენი მეუფების მადლი გაამთლიანებს, გააძლიერებს და გააბრწყინებს საქართველოს.

გისურვებთ დღეგრძელობასა და მხნეობას ჩვენი ხალხისა და ქვეყნის საკეთილდღეოდ".

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის მორიგი სხდომა გაიმართა. სხდომას მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელი ვახტანგ ყოლბაია უძღვებოდა.

სხდომაზე განიხილეს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კანონის პროექტი „აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის 2019 წლის რესპუბლიკური ბიუჯეტის შესახებ", ასევე საქართველოს ეროვნული გმირის, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მინისტრთა საბჭოს ყოფილი თავმჯდომარის ჟიული შარტავას დაბადებიდან 75 წლისთავის აღნიშვნის მიზნით საორგანიზაციო კომისიის შექმნის შესახებ. მოისმინეს ინფორმაცია 2019 წელს აფხაზეთის მთავრობის სხდომებზე განსახილველი საკითხების შესახებ.

აფხაზეთიდან დევნილი ხელისუფლება რა ტიპის იურიდიულ დახმარებებს უწევს საკუთარ მოსახლეობას, რა პროგრამები მოქმედებს მათთვის და რა ტიპის კონსულტაციების მიღება შეუძლიათ აფხაზეთიდან გადაადგილებულ პირებს დედაქალაქსა თუ რეგიონებში – ამ საკითხებზე „თაიმერი“ აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის იუსტიციის დეპარტამენტის თავმჯდომარეს ბატონ იგორ კოპალიანს ესაუბრა.

თაიმერი: ბატონო იგორ, იუსტიციის დეპარტამენტი რა დახმარებას უწევს დევნილ მოსახლეობას?
იგორ კოპალიანი: აფხაზეთიდან დევნილი მოსახლეობის პრობლემატიკა ქვეყნისათვის, მითუმეტეს, აფხაზეთის ლეგიტიმური ხელისუფლებისათვის, უმნიშვნელოვანესი გამოწვევაა. მათი პრობლემების გადაჭრის გზები განსაკუთრებულ მიდგომას მოითხოვს. დევნილ მოსახლეობაში სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობის გაუმჯობესების გარდა საჭიროა სამართლებრივი მხრიდან მუშაობაც. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის იუსტიციის დეპარტამენტის ერთ-ერთ მნიშვნელოვან ფუნქციას დევნილთა უფლებების დაცვა წარმოადგენს. იუსტიციის დეპარტამენტი კომპეტენციის ფარგლებში დევნილებს უწევს ადვოკატირებას, რაც მოიცავს უფასო სამართლებრივ კონსულტაციას ნებისმიერ სამართლებრივ საკითხზე და დოკუმენტების შედგენას სხვადასხვა დაწესებულებებში, მათ შორის, სასამართლო ორგანოებში წარსადგენად.თაიმერი: რა არის მიმდინარე პრობლემები დევნილი

მოსახლეობისთვის და რა ვითარება გვაქვს რეგიონებში?
იგორ კოპალიანი: რა თქმა უნდა, დევნილთათვის, უპირველეს ყოვლისა, მნიშვნელოვანია კონფლიქტის მოგვარება და დეოკუპაციის შემდეგ აფხაზეთში მშვიდობიანი და ღირსეული დაბრუნება. ზოგადად, დევნილი საზოგადოება ინტეგრირებულია ადგილობრივ საზოგადოებასთან და, შესაბამისად, ყველა იმ გამოწვევის წინაშე დგას, რომლის წინაშეც საქართველოს მოსახლეობის უმრავლესობა იმყოფება. მთავარია, რომ გადატანილმა ტრაგედიამ და სოციალურ–ეკონომიკურმა პრობლემებმა ვერ მოახდინა დევნილთა გარიყულობა ქვეყანაში მიმდინარე საზოგადოებრივი და პოლიტიკური პროცესებიდან. ძირითადი პრობლემა, სხვა პრობლემებთან ერთად, დევნილთა საცხოვრებელი ფართით უზრუნველყოფის საკითხია. მუდმივი საცხოვრისის დატოვების გამო, პირველ რიგში, მათ ესაჭიროებათ დროებითი თავშესაფარი, მით უმეტეს, რომ მათი მშობლიურ მიწა-წყალზე დაბრუნების საკითხი, რომელიც თავისთავად რთული პროცესია, მთელი რიგი მიზეზების გამო, დროში გაიწელა. გარდა გრძელვადიანი განსახლებისა, პრობლემას წარმოადგენს უმუშევრობაც. აღნიშნული პრობლემა განსაკუთრებით მძიმეა დევნილთა იმ ჩასახლებებში, რომლებიც მოწყვეტილია ცენტრალურ ქალაქებს.
საგულისხმოა, რომ აფხაზეთის ლეგიტიმური ხელისუფლების ხელმძღვანელის გადაწყვეტილებით იუსტიციის დეპარტამენტში შექმნილია სამუშაო ჯგუფი, რომელსაც დავალებული აქვს დევნილთა სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობის გასაუმჯობესებლად შესაბამისი მარეგულირებელი სამართლებრივი ბაზის რეფორმირების თაობაზე წინადადებების მომზადება. სამუშაო ჯგუფში მონაწილეობას იღებენ როგორც სახელმწიფო უწყებების, ასევე არასამთავრობო სექტორის წარმომადგენლები და ექსპერტები. მუშაობის პერიოდში შემუშავდა კონკრეტული წინადადებები, რომლებიც განხილვისა და შესაბამისი გადაწყვეტილებების მიღების მიზნით წარდგენილ იქნა ზემდგომ ინსტანციებში.

თაიმერი: თქვენმა დეპარტამენტმა უფასო ადვოკატირების პროექტი შექმნა. რა მნიშვნელობა აქვს ამ პროექტს და რა შედეგები გვაქვს?

იგორ კოპალიანი: სახელმწიფო სრუქტურების მიერ შექმნილია რიგი ორგანიზაციები (სსიპ – იურიდიული დახმარების სამსახური, ქ. თბილისის მერიის პროექტი „ჩემი ადვოკატი“ და სხვა), რომელთა მხრიდან უფასო ადვოკატირება გათვალისწინებულია მხოლოდ მიზნობრივი ჯგუფებისათვის (სოციალურად დაუცველი, გადახდისუუნარო პირებისათვის), ამიტომ, დევნილთა უმრავლესობა, მიუხედავად სოციალურ-ეკონომიკური სიდუხჭირისა, რადგან ვერ აკმაყოფილებს „სოციალური დახმარების შესახებ“ საქართველოს კანონის მოთხოვნებს, რჩება აღნიშნული სერვისით სარგებლობის მიღმა. სწორედ ამიტომ იუსტიციის დეპარტამენტმა დევნილთა უფლებების დაცვის გაიოლებისა და სამართლებრივი გარემოს ხელმისაწვდომობის მიზნით დაიწყო მათთვის უფასო კონსულტაციების გაწევა ნებისმიერ სამართლებრივ საკითხზე და სხვადასხვა დაწესებულებებში, მათ შორის, სასამართლო ორგანოებში, წარსადგენი დოკუმენტების მომზადებაში ხელშეწყობა. უფრო მეტიც, იუსტიციის დეპარტამენტი პერიოდულად ახორციელებს გასვლით ღონისძიებებს საქართველოს სხვადასხვა რეგიონებში, რათა ადგილზე გაეცნონ დევნილთა არსებულ პრობლემებს და გაუწიონ შესაბამისი უფასო სამართლებრივი კონსულტაცია. აღსანიშნავია, რომ იუსტიციის დეპარტამენტის თანამშრომლები აქტიურად მონაწილეობდნენ აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს მიერ სხვადასხვა რეგიონებში ორგანიზებულ ღონისძიებაში, სადაც ისინი დევნილებს სამედიცინო გამოკვლევების პარალელურად უწევდნენ უფასო ადვოკატირებას.

თაიმერი: აფხაზური მედია თითქმის ყოველდღე ავრცელებს ინფორმაციას ქართველთა სახლების გაყიდვის თაობაზე. თქვენი უწყება ამ ფაქტს რას უპირისპირებს?

იგორ კოპალიანი: იუსტიციის დეპარტამენტში მზადდება ყოველკვირეული ინფორმაცია აფხაზეთის ტერიტორიაზე მიმდინარე მოვლენების შესახებ. ადრე ამგვარი ინფორმაციები ეგზავნებოდა სხვადასხვა სახელმწიფო დაწესებულებებს, რომლებიც საფუძვლად ედო მათ მიერ მომზადებულ ანგარიშებს. თვალსაჩინოებისათვის, შესაძლებელია, იხილოთ საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს ანგარიშები. ასეთი ინფორმაციები, როგორც ცენტრალური ხელისუფლების, ასევე, საერთაშორისო თანამეგობრობის მხრიდან ძირითადად მწვავე ხასიათს იძენდა და აღიქმებოდა როგორც აფხაზეთის ლეგიტიმური ხელისუფლების განგაში ოკუპირებულ აფხაზეთში მიმდინარე არასახარბიელო მოვლენებთან დაკავშირებით. შესაბამისად, საერთაშორისო ორგანიზაციებისა და საქართველოს ხელისუფლების მხრიდან მიღებულია არაერთი რეზოლუცია და ნორმატიული აქტი. აღნიშნულ საქმიანობას, მისი აქტუალობიდან გამომდინარე, ამჟამად აგრძელებს აფხაზეთის მთავრობის აპარატში სპეციალურად შექმნილი შესაბამისი სტრუქტურული ერთეული.
რაც შეეხება კონკრეტულ კითხვას, აღსანიშნავია, რომ მოქმედი კანონმდებლობით, ოკუპირებულ ტერიტორიებზე უძრავ ქონებასთან დაკავშირებით დადებული ნებისმიერი გარიგება ბათილია და ამგვარი გარიგება სამართლებრივ შედეგებს არ წარმოშობს. ასევე, ყურადსაღებია, რომ ოკუპირებულ აფხაზეთში დევნილთა კუთვნილ ქონებასთან დაკავშირებით უკანონო გარიგებების საპირწონედ შემუშავდა ე.წ. საპრეზიდენტო პროგრამა „ჩემი სახლი“, რომლის საფუძველზე დაიწყო ოკუპირებულ ტერიტორიებზე არსებული უძრავი ქონების მაქსიმალურად აღრიცხვა, მათი მესაკუთრეთა ვინაობის დადგენა და ერთიანი საინფორმაციო ბაზის შექმნა. მართალია, აღნიშნული პროგრამა გარკვეული დროით იყო შეჩერებული, თუმცა აფხაზეთის ხელისუფლების ძალისხმევით საქართველოს მთავრობამ „საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე არსებული უძრავი ქონების დეკლარირებისა და აღრიცხვის მიზნით გასატარებელ ღონისძიებათა შესახებ“ 2018 წლის 6 აგვისტოს N400 დადგენილებით იგი განაახლა.