აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობა
Аҧснытәи автономтә республика аиҳабыра
ცხელი ხაზი 143
მთავარი/სამინისტრო/განათლებისა და კულტურის სამინისტრო/ახალი ამბები
განათლებისა და კულტურის სამინისტრო

ახალი ამბები

ეს დღე ჩვენი ქვეყნის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი დღესასწაულია. 1918 წლის 26 მაისს სახელმწიფოებრიობისათვის ხანგრძლივი ბრძოლის შემდეგ საქართველომ დამოუკიდებლობა გამოაცხადა. 

ბრძოლა ცხადია, ამით არ დამთავრებულა და მოწინააღმდეგემ მერეც არაერთი წინააღმდეგობა დაგვახვედრა ამ გზაზე. საქართველოს დამოუკიდებლობისათვის ბრძოლაში დაღუპულ გმირთა ხსოვნას თბილისში, გმირთა მოედანზე პატივი მიაგეს საქართველოს ხელისუფლების, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ხელისუფლების წარმომადგენლებმა, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის მინისტრმა დიმიტრი ჯაიანმა, რომელიც წინა დღეს ზუგდიდში ხურჩასთან ვერაგულად მოკლული გიგა ოთხოზორიას ოჯახში იმყოფებოდა სამძიმრის სათქმელად.

გიგა ოთხოზორია 26 მაისს - საქართველოს დამოუკიდებლობის დღეს დაკრძალეს, ისიც ხომ სინამდვილეში დამოუკიდებლობისა და თავისუფლებისათვის ბრძოლას შეეწირა: ქვეყნის გასაყოფად აღმართული „საზღვარი“ ვერ იგუა და ეს არ აპატიეს.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტრო ღრმა მწუხარებასა და შეშფოთებას გამოთქვამს ზუგდიდის რაიონის სოფელ ხურჩასთან ახალგაზრდა ვაჟკაცის, არსებულ მძიმე რეალობასთან შინაგანად შეურიგებელი გიგა   ოთხოზორიას მუხანათურად მკვლელობის გამო და თანაგრძნობას უცხადებს განსვენებულის დედას -  აფხაზეთის №1 საჯარო სკოლის მასწავლებელს ჯულიეტა ჭანტურიას და მის ოჯახს.

გიგა ოთხოზორიას მკვლელობამ კიდევ უფრო მძაფრად გვაგრძნობინა, რომ ფრონტის ხაზი კვლავაც მდინარე ენგურზე გადის და მის წასაშლელად ყველანი უნდა გავერთიანდეთ!

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტროს ორგანიზებით,  ვალერი არქანიას არტ-გალერეაში სსიპ საზოგადოებრივკოლეჯ „მერმისის“ სამაჩაბლოდან და აფხაზეთიდან დევნილ მოსწავლეთა დეკორატიულ-გამოყენებითი ხელოვნების   ნამუშევართა გამოფენა გაიმართა. გამოფენის მიზანი იყო აფხაზეთის ახალგაზრდა შემოქმედთა ხელოვნების პოპულარიზაცია და მისი ფართოსაზოგადოებისთვის გაცნობა.

გამოფენის პარალელურად გაიმართა შემოქმედებითი საღამო, რომელშიც აფხაზეთიდან დევნილ  შემოქმედებით კოლექტივებთან ერთად  მონაწილეობდნენ ხელოვნების სხვადასხვა სფეროს  წარმომადგენლები: ტარიელ ხარხელაური, მამუკა შამათავა, ელენე გამგონლიძე, ნინო ბაშარული,  ნუგზარკვაშალი, ზურაბ დოიჯაშვილი, ია მაისაია და სხვ. საღამოს უძღვებოდა აფხაზეთის ა/რ განათლებისა და კულტურის სამინისტროს სახელოვნებო განათლების სამსახურის უფროსი ნინო ნასიძე.

საღამოს ესწრებოდნენ აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელი ვახტანგ ყოლბაია, აფხაზეთის ა/რ განათლებისა და კულტურის მინისტრი დიმიტრი ჯაიანი, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის წევრები და ფართო საზოგადოებრიობის წარმომადგენლები.

თბილისში, ვახუშტი ბაგრატიონის ქუჩაზე ილორის წმინდა გიორგის ტაძრის  საძირკველი აკურთხეს. კურთხევის წირვა-ლოცვა მეუფე მელქისედეკმა აღავლინა.  კურთხევას აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელი  ვახტანგ ყოლბაია, აფხაზეთის ა/რ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე გია გვაზავა, აფხაზეთის ა/რ განათლებისა და კულტურის მინისტრი დიმიტრი ჯაიანი, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის  და უმაღლესი საბჭოს წევრები ესწრებოდნენ. 

მეუფე მელქისდეკმა პატრიარქის სახელით მადლობა გადაუხადა აფხაზეთის ხელისუფლებას ტაძრის მშენებლობაში შეტანილი წვლილისთვის და  აფხაზეთის მთავრობა დალოცა.

ვახტანგ ყოლბაიამ მადლობა გადაუხადა საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქს და ტაძრის მშენებლობაში მონაწილე ყველა ადამიანს.

„მინდაკიდევ ერთხელ მივულოცო ჩვენს მოსახლეობას, მრევლს, აფხაზეთიდან დევნილ საზოგადოებას აღდგომის ბრწყინვაალე დღესასწაული. ჩვენ ყველას გვაძლიერებს ის მოვლენა, რომ აფხაზეთის დღის აღნიშვნა ჩვენმა პატრიარქმა თავისი ლოცვა-კურთხევით სვიმონ კანანელის ხსენების დღეს მიუსადაგა.

სვიმონ კანანელისა და აფხაზეთის დღისამდი მიძღვნილი მსვლელობა მრევლისა მომავალ კვირას ზუგდიდში დასრულდება. ნიშანდობლივი და სიმბოლურია ისიც, რომ ბრწყინვალე აღდგომის დღეებში მოხდა ტაძრის საძირკვლის კურთხევა. მინდა ყველას მივულოცო ეს შესანიშნავი დღე, რაც დიდი მადლი და  ძალაა ჩვენთვის. ილორის სალოცავი განსაკუთრებული ძალის მატარებელი იყო მუდამ. აფხაზეთში დაბრუნებას კიდიდი მოთმინება, ნებისყოფა და სულის სიმტკიცე სჭირდება. კიდევ ერთხელ დიდი მადლობა მინდაგადავუხადო პატრიარქს, მთელ საზოგადოებას, ეკლესიის წინამძღვარ მამა ლევანს, მეუფე მელქისედეკს,რომელმაც დღევანდელი წირვა ჩაატარა და ეკლესიის საძირკველი აკურთხა,“ – განაცხადა ვახტანგ ყოლბაიამ.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტროს, სპორტისა და ახალგაზრდობის საქმეთა სამსახურის ორგანიზებით, 2016 წლის 12-15მაისს ქ. თბილისში, საქართველოს ფარიკაობის ფედერაციის სპორტულ დარბაზში გაიმართა აფხაზეთის ღია პირველობა ფარიკაობაში 2001-2002, 2003-2004, 2004-2005 წ.წ. დაბადებულ გოგონებსა და ვაჟებს შორის ხმალში, რაპირასა და დაშნაში. შეჯიბრებაში  საქართველოს რეგიონების მოფარიკავეებთან ერთად აზერბაიჯანის, სომხეთის, რუსეთის, ირანის სპორტსმენები მონაწილეობდნენ.

შეჯიბრების შედეგების მიხედვით, აფხაზეთის სპორტსმენები შემდეგი საპრიზო ადგილების მფლობელები გახდნენ:
      ხმალში:
ალექსი ფოფხაძე - III ადგილი, ლიზა ჩიგოგიძე -  III ადგილი, თეკლა ბიწაძე - III ადგილი, ალექსანდრე თავართქილაძე - II ადგილი.
      რაპირაში:
გიორგი ხარაიშვილი - III ადგილი, ნატალია ხარაიშვილი - II ადგილი.
აფხაზეთის ღია პირველობას ფარიკაობაში ესწრებოდნენ აფხაზეთის მთავრობის თავმჯდომარის  მოვალეობის შემსრულებელი ვახტანგ ყოლბაია, აფხაზეთის ა/რ განათლებისა და კულტურის მინისტრი დიმიტრი ჯაიანი, თბილისის სამხატვრო აკადემიის რექტორი გია გუგუშვილი, ცნობილი ხატმწერი ქეთი მატაბელი.

აფხაზეთის ღია პირველობაში გამარჯვებული და პრიზიორი სპორტსმენები დაჯილდოვდნენ თასებით, მედლებით და დიპლომებით.

სამხატვრო აკადემიის რექტორმა გია გუგუშვილმა და ცნობილმა ხატმწერმა ქეთი მატაბელმა გამარჯვებულთათვის  სპეციალური პრიზები დააწესეს. ქეთი მატაბელმა თავისი ნამუშევრებით დააჯილდოვა საუკეთესო ტექნიკური მოფარიკავე და ყველაზე უმცროსი ასაკის მოფარიკავე. საუკეთესო ტექნიკური მოფარიკავის სპეციალური პრიზი წილად ხვდა აფხაზეთის წარმომადგენელს  ალექსანდრე თავართქილაძეს.

9 მაისს  ფაშიზმზე გამარჯვების 71-ე წლისთავი  აღინიშნა. 1945 წლის 8 მაისს ვერმახტის კაპიტულაციის შემდეგ ევროპაში მეორე მსოფლიო ომი დასრულდა. 9 მაისი ფაშიზმზე გამარჯვების დღედ გამოცხადდა.მეორე მსოფლიო ომი ყველაზე მასშტაბური და სისხლისმღვრელი ომი იყო კაცობრიობის ისტორიაში. 

აფხაზეთის ა/რ მთავრობამ ამ დღესთან დაკავშირებით, ვაკის პარკში უცნობი ჯარისკაცის მემორიალი გვირგვინით შეამკო და 9 მაისს დაღუპულთა ხსოვნას პატივი მიაგო.

მემორიალთან მივიდნენ აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელი ვახტანგ ყოლბაია, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის მინისტრი დიმიტრი ჯაიანი, აფხაზეთის მთავრობის წევრები და უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები.

"სამწუხაროა, რომ ყოველ წელს მცირდება გმირ ვეტერანთა რიცხვი, ვინც მსოფლიოს ფაშიზმზე დიადი გამარჯვება მოუტანა. ფასდაუდებელია ამ ადამიანთა გმირობა და თავდადება. აუნაზღაურებელია ის მსხვერპლი, რომელიც საქართველომ დანარჩენ მსოფლიოსთან ერთად გაიღო ფაშიზმზე გამარჯვებისთვის.

მინდა აფხაზეთის მთავრობის სახელით გამარჯვების დღე მივულოცო და დღეგრძელობა ვუსურვო ჩვენს ვეტერანებს. სამარადისო ხსოვნა მათ, ვინც სიცოცხლე გასწირა მშვიდობისა და მომავლისთვის და იმათ ვინც, სამწუხაროდ, დღეს ჩვენს შორის უკვე აღარ არის. სამარადისო ხსოვნა მათ.

კიდევ ერთხელ ვულოცავ ყოველ ჩვენგანს ფაშიზმზე გამარჯვების დღეს“, - განაცხადა ვახტანგ ყოლბაიამ.

კანდიდ თარბა წლების განმავლობაში ძმასთან ერთად  ლეგენდარული„სუხიშვილების“ანსამბლის სოლისტი იყო. სწორედ სუხიშვილების ანსამბლში ჩამოყალიბდა ის ამ დარგის ვარსკვლავად, ამის  შემდეგ გახდა  აფხაზეთის ხალხური სიმღერისა და ცეკვის სახელმწიფო ანსამბლის მთავარი ქორეოგრაფი. 1990 წელს კი კანდიდ თარბამ შექმნა ხალხური ცეკვის ანსამბლი „კავკასია“, რომელმაც თავისი საშემსრულებლო კულტურით მეტი მრავალფეროვნება შესძინა  ძველ, მაგრამ მარად ახალგაზრდა ხელოვნებას.

კანდიდ თარბა ოჩამჩირელი თარბების წრიდან იყო, იმ ტრადიციებით შთაგონებული თარბების წრიდან, რომლებზეც პოეტი შოთა ნიშნიანიძე წერდა:
„ჩემი მორდუ აფხაზეთში იზრდებოდა თარბებთან“...
„აფხაზურ-მეგრული“ ტრადიციებით გაზრდილი კანდიდ თარბაც მთელი ცხოვრება ორივე ხალხის ერთგული დარჩა.  აფხაზეთის ტრაგედიის შემდეგაც  მასთან შეხვედრას ენით აუწერლად ემოციურს უწოდებდნენ მისი სოხუმელი ქართველი მეგობრები,  კანდიდ თარბას არა თუ განელებოდა მათი სიყვარული, არამედ გამძაფრებოდა კიდეც. ის იყო აფხაზებსა და ქართველებს შორის ჩატეხილი ხიდის აღდგენაზე არა მხოლოდ მეოცნებე, არამედ მზრუნველიც: სოხუმში აფხაზ მოზარდებს ქართულ ცეკვებს ასწავლიდა და ქართული კულტურის თანაზიარს ხდიდა, რითაც შესაძლოა ქართველებთან გაუცხოების „მითის“  დამსხვრევას ცდილობდა.    

კანდიდ თარბას უყვარდა ენგურს გამოღმა საქართველოც და ომის მერეც თამამად გადმოდიოდა გამოღმა, რადგან ქართველი მეგობრებისთვის თვალის გასწორების არ ერიდებოდა.ბევრს ეიმედებოდა, რომ სწორედ მისნაირ დიდ ადამიანებზე დაყრდნობით შეიძლებოდა აფხაზებთან  ურთიერთობის აღდგენა.

ამიტომაც კანდიდ თარბა აფხაზებთან ერთად ქართველებმაც დაკარგეს. ამიერიდან ის ქართულ-აფხაზური ურთიერთობის აღდგენის იმედსაც დააკლდება

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტრო ღრმა მწუხარებით იუწყება, რომ გარდაიცვალა აფხაზეთის სახელმწიფო საგუნდო კაპელას  სამხატვრო ხელმძღვანელი და მთავარი დირიჟორი, საქართველოსა და აფხაზეთის კულტურის დამსახურებული მუშაკი, გიორგი შარვაშიძის პრემიის ლაურეატი გურამ ყურაშვილი.

ჯერ კიდევ თბილისის სახელმწიფო კონსერვატორიის მეოთხე კურსის სტუდენტი იყო, როცა გურამ ყურაშვილმა 1981 წელს აფხაზეთში, ქ. სოხუმში  მოზარდთა ინტერნაციონალური კაპელას ჩამოყალიბება იტვირთა. მის მიერ შექმნილმა კაპელამ კი 1981-1992 წლებში დიდი საერთაშორისო აღიარება მოიპოვა და ევროპის არაერთ ქვეყნაში,  საერთაშორისო საგუნდო მუსიკის კონკურსების I ადგილისა და  გრან-პრის შეუცვლელი მფლობელი გახდა. ის მთელ საბჭოთა კავშირსა და ევროპაში აღიარებულ საკონცერტო გუნდად იქცა. ხოლო  გურამ ყურაშვილი, როგორც ქორმაისტერი, პარალელურად მასტერკლასებს მართავდა, რაც ქართული საგუნდო შემსრულებლობის იშვიათი გამარჯვება იყო.

1995 წლიდან გურამ ყურაშვილი არის ქ. მოსკოვში, სადაც რუსეთის კულტურის სამინისტროსთან ერთად ერთ-ერთი ფუძემდებელია ამერიკული საგუნდო და კვარტეტული მუსიკის ფესტივალისა „,ბარბერ-შოფ“. 1998-2004 წლებში ნორვეგიისა და შვეციის საგუნდო მუსიკის პროექტებში მონაწილეობს.

გურამ ყურაშვილი 2005 წლიდან აფხაზეთის ა/რ განათლებისა და კულტურის სამინისტროს მოწვევით ისევ საქართველოშია, ქ. თბილისში და აფხაზეთის სიმღერისა და ცეკვის სახელმწიფო ანსამბლის მმართველია. 2007 წელს კი ანსამბლის ბაზაზე ახალგაზრდა მომღერლებისაგან აყალიბებს კამერულ გუნდს, რომელიც მალე ევროპას ხიბლავს.

აფხაზეთის სახელმწიფო საგუნდო კაპელამ 2008 წელს უნგრეთის ქ. დებრეცენში „ბელა-ბარტოკის სახელობის“ თანამედროვე საგუნდო პროფესიული მუსიკის კონკურსზე  III-ე ადგილი დაიკავა ევროპის მასშტაბით. 2012 წელს კი წარმატებით ჩაატარა საკონცერტო ტურნე ესპანეთში, იტალიაში, საფრანგეთსა და შვეიცარიაში. ბარსელონას საერთაშორისო კონკურსზე „მონსერატის ოქროს ხმები“ გრან-პრის მფლობელი გახდა.

აგერ უკვე რამდენი წელია, რაც საქართველოს და თამამად შეიძლება ითქვას, უცხოეთის რამდენიმე ქვეყნის მსმენელი გულმოდგინედ ელის აფხაზეთის კაპელას კონცერტებს - მის მიერ შესრულებულ ქართველ და უცხოელ კომპოზიტორთა საგუნდო მუსიკის  შედევრებს. ბოლო წლებში თბილისში  გამართული საგუნდო მუსიკის ფესტივალზე, ისევე როგორც ზოგადად, ბოლო პერიოდის ქართულ საგუნდო შემსრულებლობაში, აფხაზეთის საგუნდო კაპელა ერთ-ერთ მნიშვნელოვან, საინტერესო და სიახლეებით აღსავსე კოლექტივად აღიარეს, რისი მთავარი ფაქტორიც გურამ ყურაშვილის მაღალი პროფესიონალიზმი, საქმის უბადლო ცოდნა და მისადმი უაღრესად თავდადებული დამოკიდებულება იყო.

მაესტრო გურამ ყურაშვილს შარშან „აფხაზეთის სახელმწიფო საგუნდო კაპელას 2015 წლის საკონცერტო პროგრამისათვის“ გიორგი შარვაშიძის სახელმწიფო პრემია მიენიჭა.  მან საკუთარი საქმით, პროფესიონალიზმით, ხელწერით მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა, აფხაზეთის და მთლიანად საქართველოს კულტურული ცხოვრების განვითარებაში, რისთვისაც ღირდა სიცოცხლე. თუმცა ძალიან სამწუხაროა და დასანანია, რომ ჯერ კიდევ ბევრი ჩანაფიქრი დარჩა განუხორციელებელი. ნათელში იყოს მისი სული და მსუბუქი იყოს მისთვის მშობლიური მიწა.

აფხაზეთის ა/რ განათლებისა და კულტურის სამინისტროს, სპორტისა და ახალგაზრდობის საქმეთა სამსახურის ორგანიზებით გაიმართა აფხაზეთის ღია პირველობა მძლეოსნობაში.

შეჯიბრებაში პროგრამის სხვადასხვა სახეობაში  საქართველოს რეგიონების მძლეოსნები მონაწილეობდნენ.    დაძაბულ ასპარეზობებში გამოვლინდნენ გამარჯვებული და პრიზიორი სპორტსმენები. აფხაზეთის წარმომადგენლებიდან მძლეოსნობის  სახეობებში გამარჯვებულები და პრიზიორები გახდნენ: სამმხტომი - სანიკიძე მაკა, პირველი ადგილი; სიმაღლეზე ხტომა - სოსელია საბა, პირველი ადგილი;       სიმაღლეზე ხტომა - სალომე ინჯგია, პირველი ადგილი; სიგრძეზე ხტომა - ნიკა დუნდუა, მესამე ადგილი.

აფხაზეთის ღია პირველობაში გამარჯვებული და პრიზიორი სპორტსმენები თასებით, მედლებით და დიპლომებით დაჯილდოვდნენ.

აფხაზეთის ოკუპირებულ ტერიტორიაზე განათლების სისტემაში არსებულ პრობლემებზე იმსჯელეს ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის საკითხთა დროებითი კომისიის, საგარეო ურთიერთობათა, განათლების, მეცნიერებისა და კულტურის და დიასპორის და კავკასიის საკითხთა კომიტეტების ერთობლივ სხდომაზე.

სხდომის მიზანი ხელისუფლების ყველა შტოს პოლიტიკური, სამართლებრივი და დიპლომატიური ძალისხმევის გააქტიურებაა გალის რაიონის მკვიდრთა განათლების უფლების დასაცავად, ასევე, საკითხის შემდგომი აქტუალიზაცია, საერთაშორისო ორგანიზაციების გააქტიურების მიღწევა, რათა ოკუპირებულ ტერიტორიაზე განხორციელდეს ადამიანის უფლებათა საერთაშორისო სამართლით გარანტირებული განათლების უფლების მონიტორინგი.

აფხაზეთის ოკუპირებულ ტერიტორიაზე განათლების მდგომარეობის შესახებ ინფორმაცია დეპუტატებს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის მინისტრის მოადგილემ მანანა ქვაჩახიამ გააცნო. მისი თქმით, ოკუპირებულ ტერიტორიაზე კვლავ გრძელდება ქართული მოსახლეობის უფლებების შელახვა.  ამ მხრივ, უკიდურესად არის ვითარება გამწვავებული გალის რაიონში, რომელიც მუდამ იყო და დღესაც რჩება უპირატესად ქართულ რეგიონად.

„კონფლიქტის დასრულებიდან 20 წლის განმავლობაში ოკუპანტები და სეპარატისტები თანმიმდევრულად ეწევიან ადგილობრივი მოსახლეობის წინააღმდეგ ფიზიკური და კულტურული გენოციდის მიზანმიმართულ პოლიტიკას. გალის რაიონის მოსახლეობა აღნიშნული პოლიტიკის გავლენით ამჟამად განახევრებულია, და ეს მაშინ, როდესაც ის ომამდე უტოლდებოდა მთელ აფხაზეთში ეთნიკური აფხაზი ეროვნების ადამიანების რაოდენობას. რაიონს აკონტროლებენ რუსული საოკუპაციო ძალები. მოქალაქეები ელემენტარულ ადამიანურ უფლებებს არიან მოკლებულნი", - აღნიშნა მინისტრის მოადგილემ. მისი ინფორმაციით, ოკუპანტები და სეპარატისტები ცდილობენ დემოგრაფიული მდგომარეობის ძალადობრივ შეცვლას და იძულებით რუსიფიკაციას; შეიცვალა რაიონის ადმინისტრაციული საზღვრები, მოსახლეობის უმრავლესობა კანონგარეშე არის გამოცხადებული; ქართველებს ჩამოართვეს პირადობის დამადასტურებელი საბუთები.

მანანა ქვაჩახიამ ოკუპირებული გალის რაიონის საგანმანათლებლო სისტემის მდგომარეობა მიმოიხილა, ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლებში ქართული ენის სწავლებისა და სტატუსის შესახებ ისაუბრა და მოსწავლეთა და მასწავლებელთა უფლებების დარღვევის ზოგადი სურათი და ფაქტები გააცნო დეპუტატებსა და მოწვეულ სტუმრებს. ასევე, ისაუბრა მშობლიურ ენაზე განათლების მიღების უფლების შეზღუდვით გამოწვეულ იძულებით გადაადგილებაზე ოკუპირებული ტერიტორიიდან საქართველოს მიერ კონტროლირებად ტერიტორიაზე. ყურადღება გაამახვილა ოკუპირებული ტერიტორიის სკოლებში სწავლების რუსულ სტანდარტზე გადაყვანის კონკრეტულ ღონისძიებებსა და ფაქტებზე.

განათლების სისტემაში, მისი განცხადებით, მძიმე მდგომარეობაა. ოკუპანტები და სეპარატისტები კატეგორიულად კრძალავენ მშობლიურ ენაზე განათლების მიღებას. „ომამდე, იქ არსებული ზოგადსაგანმანათლებლო 58 სკოლიდან, მხოლოდ ორი იყო რუსული, დანარჩენში სწავლება ქართულ ენაზე მიმდინარეობდა. ამჟამად გალის რაიონში 31 სკოლაა, აქედან 20 ქართული სკოლა იძულებითი წესით რუსულ სწავლებაზეა გადაყვანილი, დანარჩენი 11 სკოლა გასული წლის სექტემბრიდან ეტაპობრივად გადაჰყავთ რუსულენოვან სწავლებაზე და ეს ხდება მაშინ, როდესაც რაიონში მოსწავლეთა კონტინგენტის 98 %-ს ქართველები შეადგენენ", - განაცხადა მანანა ქვაჩახიამ. მისი თქმით, ტყვარჩელის და ოჩამჩირის რაიონის სკოლებსა და საბავშვო ბაღებში 2008 წლიდან მთლიანად აიკრძალა ქართულ ენაზე სწავლება, ქართული სახელმძღვანელოების გამოყენება,

საქართველოს ისტორიისა და გეოგრაფიის შესწავლა. მისივე ინფორმაციით, სასკოლო ატესტატებში მოსწავლეებს მშობლიურ ენად უწერენ არა ქართულს ან აფხაზურს, არამედ რუსულ ენას. დარღვეულია ქართველი მასწავლებლებისა და მოსწავლეების უფლება, ასწავლონ და ისწავლონ მშობლიურ ენაზე. მან ისაუბრა, ასევე, საქართველოში მიმდინარე სხვადასხვა კულტურულ-საგანმანათლებლო პროგრამასა და პროექტში გალის რაიონის მოსწავლე-ახალგაზრდობისა და პედაგოგთა ჩართულობაზე.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის, მოვალეობის შემსრულებლის ვახტანგ ყოლბაიას მოსაზრებით, ეს საკითხი მტკივნეულია არა მხოლოდ აფხაზეთის მოსახლეობისთვის, არამედ სრულიად საქართველოსთვის. მისი თქმით, აღნიშნულ თემაზე როგორც გაეროს ტრიბუნიდან, ასევე პრეზიდენტის, პრემიერის და სხვადასხვა საერთაშორისო ორგანიზაციის ტრიბუნიდან არაერთხელ თქმულა. „ჩვენი იურისდიქცია არ ვრცელდება ოკუპირებულ ტერიტორიაზე. სხვადასხვა უწყებები დიპლომატიურ ურთიერთობებით ცდილობენ ამ რთული საკითხის მოგვარებას", - აღნიშნა ვახტანგ ყოლბაიამ.

დროებითი კომისიის თავმჯდომარის, გიორგი ვოლსკის განმარტებით, არის თემები, რომელზეც ქართულმა საზოგადოებამ არ იცის და ეს თემები არ უნდა დავივიწყოთ. „დღევანდელი ინფორმაცია, რომელიც მოვისმინეთ, მნიშვნელოვანია. ჩვენს საზოგადოებას სჭირდება გზავნილი, რომ იყოს მობილიზებული და არა მარტო ჩვენს საზოგადოებას", - აღნიშნა გიორგი ვოლსკიმ. იგი კულტურულ მემკვიდრეობასთან დაკავშირებით წლის ბოლოს საერთაშორისო კონფერენციის გამართვას გეგმავს. „ყველა საკითხს, რაც აქ ითქვა, კრიტიკული იყო თუ არა, აქვს თავისი ნიშა. მოდით, ვიმუშაოთ იმ თემებზე, რაც დღეს სხდომაზე მოვისმინეთ", - განაცხადა დროებითი კომისიის თავმჯდომარემ.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

ეს დღე 1978 წლის აპრილის მოვლენების აღსანიშნავად 1990 წელს დაწესდა. 1978 წელს ქართველმა საზოგადოებამ მტკიცე პროტესტი გამოთქვა საბჭოთა ხელისუფლების გადაწყვეტილების წინააღმდეგ, რომლის თანახმადაც ქართული ენა სახელმწიფო ენის სტატუსს კარგავდა.

1977 წელს შემუშავებული ახალი საბჭოთა კონსტიტუციის 75-ემუხლის მიხედვით,  1936 წლის კონსტიტუციისგან განსხვავებით, ქართული ენა კარგავდა სახელმწიფო ენის სტატუსს. 1978 წელს საბჭოთა კავშირის ხელისუფლებამ მოკავშირე რესპუბლიკებში ადგილობრივი ენისთვის სახელმწიფო ენის სტატუსის ჩამორთმევა გადაწყვიტა. სსრკ-ის სახელმწიფო ენად მხოლოდ რუსული ენა რჩებოდა.

შესაბამისი ცვლილება, რომელიც საქართველოს სსრ კონსტიტუციის ახალ რედაქციაში შედიოდა, საქართველოს უმაღლეს საბჭოს 1978 წლის14 აპრილს უნდა დაემტკიცებინა.ენის ღირსების დასაცავად, თბილისში მასობრივი გამოსვლა მოეწყო. ივანე ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტიდან შოთა რუსთაველის გამზირისაკენ დაიძრა დემონსტრანტთა მრავალათასიანი კოლონა, რომელშიც თითქმის ყველაფენის წარმომადგენლები იყვნენ, მაგრამ სტუდენტობას ჭარბობდა. საპროტესტო აქციის მონაწილეები ხელისუფლებისაგან, საქართველოში ქართული ენის სახელმწიფო ენად დაკანონებას კატეგორიულად ითხოვდნენ.

დაძაბული ვითარების გამო, ოფიციალური მოსკოვი იძულებული გახდა, დაეთმო და კონსტიტუციაში ცვლილება აღარ შევიდა, კონსტიტუციის მანამდე სადავო, 75-ე მუხლის თანახმად, საქართველოს სსრ სახელმწიფო ენად ქართული ენა გამოცხადდა.

1991 წლის 9 აპრილს საქართველოს უზენაესმა საბჭომ 1918 წლის 26 მაისის საქართველოს დამოუკიდებლობის აქტის საფუძველზე „საქართველოს სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის აღდგენის აქტი“ მიიღო.

საქართველოს უზენაესი საბჭოს თავმჯდომარემ ზვიად გამსახურდიამ საქართველოს დამოუკიდებლობის აღდგენა 1991 წლის 31 მარტს ჩატარებული საყოველთაო რეფერენდუმის შედეგებზე დაყრდნობით, გამოაცხადა. ამ დღეს საქართველოს მოსახლეობის აბსოლუტურმა უმრავლესობამ, საყოველთაო რეფერენდუმის ერთადერთ შეკითხვას - „ხართ თუ არა თანახმა 1918 წლის 26 მაისის საქართველოს დამოუკიდებლობის აქტის საფუძველზე აღდგეს საქართველოს დამოუკიდებლობა“ - დადებითად უპასუხა.

1991 წლის 9 აპრილს დამოუკიდებლობის აღდგენას სიმბოლური დატვირთვა ჰქონდა, ვინაიდან 1989 წლის 9 აპრილს, დილის ოთხ საათზე, თბილისში, რუსთაველის გამზირზე, მთავრობის სახლის წინ შეკრებილი მშვიდობიან მომიტინგეები, რომლებიც საბჭოთა კავშირიდან გამოსვლასა და საქართველოს დამოუკიდებლობას ითხოვდნენ, საბჭოთა არმიის სამხედრო შენაერთებმა დაარბიეს.

„საქართველოს სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის აქტი“, ის უმნიშვნელოვანესი სამართლებრივი დოკუმენტია, რომლის საფუძველზეც ცნო საქართველოს სუვერენიტეტი საერთაშორისო საზოგადოებრიობამ

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტროს არტ გალერეაში   აფხაზეთის  შემოქმედებითი წრეების წარმომადგენლები ჰოლანდიელ პროდიუსერს, ამერიკის კინო აკადემიის უმაღლესი ჯილდოს„ ოსკარის“ მფლობელ ქალბატონ სილია ვანდაიკს შეხვდნენ.

შეხვედრა აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის მხარდაჭერით და ნიდერლანდებში ქართული დიასპორის წარმომადგენლის, პროდიუსერ დალი უბილავა-დე გრააფის პროექტის „ოსკარი გადაეცემა - სილია ვან დაიკის ვორქშოფების“ფარგლებში შედგა. აქვე ჰოლანდიური ანიმაციური ფილმების რეტროსპექტივა გაიმართა.
 
შეხვედრას აფხაზეთის ა/რ მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელი ვახტანგ ყოლბაია, აფხაზეთის ა/რ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე ელგუჯა გვაზავა, აფხაზეთის მთავრობისა და უმაღლესი საბჭოს წევრები და ხელოვნების სფეროს წარმომადგენლებიესწრებოდნენ.

შეხვედრას უძღვებოდა აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის მინისტრი დიმიტრი ჯაიანი, რომელმაც სტუმარს  შესთავაზა სიურპრიზი- აფხაზეთის სიმღერისა და ცეკვის სახელმწიფო ანსამბლის მიერ შესრულებული ქართული ხალხური სიმღერები, რამაც ოსკაროსანი ქალბატონის აღფრთოვანება გამოიწვია.

სილია ვანდაიკი 1978 წლიდან ჰოლანდიური ანიმაციის ასოციაციის საბჭოს წევრია. მან დააარსა ანიმაციური ფილმების სადისტრიბუციო სააგენტო„ ანიმირებული ადამიანები“ (“Animated People”), რომლის კოლექციაშიც 10 წელიწადში 400-მდე ანიმაციური ფილმი დაგროვდა. სილია ვანდაიკს„ ოსკარი“ ანიმაციური ფილმისთვის „ანა და ბელა“გადაეცა. გარდა ამისა, მის  პორტფოლიოს ამშვენებს მრავალი წარმატებული ფილმის წარმოება და ისეთი უმღლესი ჯილდოები, როგორიცაა საფრანგეთის კინო აკადემიის სახელმწიფო პრემია,  ორი „ოქროს დათვი“,  „ოქროს ხბო“ და სხვ.

პროექტი „ოსკარი გადაეცემა... -  სილია ვანდაიკის ვორკშოფები“ჰოლანდიური ფონდი„ არტექოს“ მესამე პროექტია საქართველოში. ფონდი აფხაზეთის მკვიდრმა, პროდიუსერმა დალი უბილავა-დე გრააფმა ჰოლანდიელ მეგობრებთან ერთად ჩამოაყალიბა და მან ჰოლანდიაში უკვე ქართულ ფესტივალ „იბერიას“, აფხაზეთის მხატვრებს და სხვ. უმასპინძლა.  ახლახან დალი უბილავა ქართული კულტურის საზღვარგარეთ პოპულარიზაციისათვის„ წარმატებული ემიგრანტი ქალის“ სპეციალური პრიზით დაჯილდოვდა.

1991 წლის31 მარტი საქართველოს უახლეს ისტორიაში გარდატეხის დღეა, რომელმაც მთლიანად შეცვალა სახელმწიფოს მომავალი.

რეფერენდუმი ჩატარდა 25 წლის წინ 31 მარტს, როდესაც ქართველმა და აფხაზმა ხალხმა ერთად დაადასტურა დამოუკიდებელ საქართველოში ცხოვრების ნება.

დღევანდელი დღე საქართველოს პირველი პრეზიდენტის, საქართველოს ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობის ლიდერის-ზვიად გამსახურდიას სახელს უკავშირდება. დღეს მას 77 წელი შეუსრულდებოდა.

სწორედ ჩვენ უნდა გავაკეთოთ ყველაფერი, რათა უზრუნველვყოთ ქართველებისა და აფხაზების შერიგება და მშვიდობიანი თანაცხოვრება ერთიან საქართველოში.

აფხაზეთის 
ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობა

 

საქართველოს პარლამენტში ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის საკითხთა დროებითი კომისიის, საგარეო ურთიერთობათა, განათლების, მეცნიერებისა და კულტურისა და დიასპორისა და კავკასიის საკითხთა კომიტეტების გაერთიანებული სხდომა გაიმართა. სხდომა საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე არსებული კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის პრობლემებს და ამ პრობლემებისადმი საერთაშორისო ორგანიზაციების აქტიური ჩართულობის საკითხებს მიეძღვნა. სხდომას აფხაზეთის ა/რ უმაღლესი საბჭოსა და მინისტრთა საბჭოს წარმომადგენლებთან ერთად აფხაზეთის განათლებისა და კულტურის მინისტრი დიმიტრი ჯაიანი ესწრებოდა.

დამსწრეთ მოისმინეს საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილის ხათუნა თოთლაძის მოხსენება სამინისტროს მიერ ამ მიმართულებით განხორციელებულ საქმეებსა და გეგმებზე. მისი თქმით, საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე არსებული კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლების დაცვის საკითხი მუდმივად დგას საგარეო უწყების დღის წესრიგში, როგორც UNESCO-სთან, ისე სხვა საერთაშორისო ორგანიზაციებთან მოლაპარაკებების დროს. საგარეო საქმეთა სამინისტრო ინტენსიურად მუშაობს საერთაშორისო საზოგადოების ინფორმირებისა და საკითხში მისი ჩართულობის უზრუნველსაყოფად. მისივე განცხადებით, სამინისტრო ყველა საშუალებას იყენებს UNESCO-ს  მისიი სსაქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე  მივლინების უზრუნველსაყოფად. სხდომაზე ითქვა, რომ საგარეო საქმეთა სამინისტროში, საქართველოს იუნესკოს საქმეთა ეროვნული კომისიის ხელშეწყობით, 2015 წლის მარტიდან გაიხსნა „აფხაზეთის დარბაზი-  სოხუმი“, სადაც გამოფენილია კულტურული მეკვიდრეობის ნიმუშები(იგეგმება ასევე ყოფილი ოსეთის/ცხინვალის რეგიონის დარბაზის შექმნა).

აფხაზეთისა/რ განათლებისა და კულტურის მინისტრმა დიმიტრი ჯაიანმა ხაზი გაუსვა საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე არსებული კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლების დაცვის  მიზნით შესაბამის უწყებებს შორის თანამშრომლობის აუცილებლობას. მისი თქმით, კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლების დაცვა უდიდესი სახელმწიფოებრივი საქმეა და თანამშრომლობისთვის მუდმივი მზადყოფნა გამოთქვა.

აფხაზეთის ა/რ განათლებისა და კულტურის სამინისტროში 2015 წელს შეიქმნა აფხაზეთის კულტურულ ფასეულობათა დაცვის სამსახური, რომელმაც ამ მიმართულებით მუშაობს. კერძოდ, საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროს სსიპ-  საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნულმა სააგენტომ   კულტურულ ფასეულობათა დაცვის სამსახურის მიერ მომზადებული სააღრიცხვო ბარათების  საფუძველზე გალის მუნიციპალიტეტის ხუთ ეკლესიას და ერთ ციხეს- ჩხორთოლის, ოქუმის,  ღუმურიშის, წარჩეს ნათლისღებისა, ჭუბურხინჯის წმ. გიორგის ეკლესიებს და წარჩეს ციხეს კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსი მიანიჭა;  გაიმართა სამეცნიერო კონფერენცია თემაზე- „კულტურული მემკვიდრეობა ოკუპაციის პირობებში“, აქ წარმოდგენილი თემები გამოიცა კრებულის სახით და გავრცელდა ამ პრობლემატიკაზე მომუშავე  სამთავრობო, არასამთავრობო სამეცნიერო წრეებსა და ბიბლიოთეკებში;

მიმდინარეობს მუშაობა აფხაზეთის კულტურული მემკვიდრეობის ელექტრონული ონლაინ მუზეუმის, აფხაზეთის ტაძრების დეტალური რუკის შექმნაზე,  სადაც წარმოდგენილი იქნება აფხაზეთის სამუზეუმო ექსპონატები, კულტურული მეკვიდრეობის ძეგლები და საარქივო მასალები და სხვა.