სიახლეები

    2019 წლის 21 თებერვალს  აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკი მთავრობის წარმომადგენლობის ხელმძღვანელი სამეგრელო – ზემო სვანეთის რეგიონში რეზო ქობალია ამავე წარმომადგენლობის თანამშრომლებთან და დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს სამეგრელო -ზემო სვანეთის სოციალური მომსახურეობის სამხარეო ცენტრის უფროსის მოადგილე მანუჩარ ჩილაჩავასთან ერთად იმყოფებოდნენ ფაიფურის დასახლებაში ყოფილი სოფ-ტექნიკის ბაგა-ბაღში  მცხოვრებ დევნილებთან.

       ფაიფურის დასახლებაში ყოფილი სოფ-ტექნიკის ბაგა-ბაღში ამჟამად ცხოვრობს 9 ოჯახი,  რომლებიც  საცხოვრებელი პირობების გაუმჯობესებას  ან ალტერნატიული საცხოვრებელი ფართით დაკმაყოფილებას ითხოვენ, გამოთქვამენ უკმაყოფილებას სოციალური ქულების მინიჭებასთან დაკავშირებით. შეხვედრისას რეზო ქობალიამ დევნილებს მისცა პირობა რომ აღნიშნული პრობლემის მოგვარების მიზნით კოორდინირებულად ითანამშრომლებს ყველა  უწყებასთან ვინც აფხაზეთის მკვიდრთა  პრობლემის მოგვარების საკითხებშია ჩართული.

დიმიტრი გულია აფხაზი ხალხის ერთ-ერთი გამორჩეული მწერალია. ის აღიარებულია, როგორც   აფხაზური ლიტერატურისა და ისტორიოგრაფიის ფუძემდებელი. მან  ფართო პედაგოგიური, კულტურულ-სამეცნიერო და საზოგადოებრივი მოღვაწეობით, დიდი წვლილი შეიტანა მშობელი ხალხის სულიერ განვითარებაში.

დიმიტრი გულია დაიბადა  1874  წლის 21 თებერვალს (ძველი სტილით 9 თებერვალს), სოხუმის რაიონის სოფელ უარჩაში, ღარიბი გლეხის ოჯახში. ბავშვობაში, მუჰაჯირობის დროს მისი ოჯახი, ათასობით აფხაზთან ერთად, თურქეთში გადაასახლეს, მაგრამ მოგვიანებით მამამისმა ოჯახის სამშობლოში დაბრუნება შეძლო.

დიმიტრი გულია გორის საოსტატო სემინარიაში სწავლობდა. ის გარკვეული პერიოდის განმავლობასი მასწავლებლად მუშაობდა. 1892 წელს კ. მაჭავარიანთან ერთად რუსული გრაფიკის საფუძველზე შეადგინა აფხაზური ანბანი. XX საუკუნის 30-იანი წლების ბოლოს დიმიტრი გულიამ, პროფესორ სიმონ ჯანაშიასთან და სხვა სწავლულებთან ერთად, წარმოადგინა პროექტი აფხაზური დამწერლობის ლათინურიდან ქართულ გრაფიკაზე გადასაყვანად, თუმცა ამის განხორციელება ვერ მოხერხდა.

მასვე ეკუთვნის შრომები აფხაზურ ენაზე, ისტორიაზე, ეთნოგრაფიაზე, ქრესტომათია და სასწავლო სახელმძღვანელოები. 1919-1920 წლებში გულია პირველი აფხაზური გაზეთის „აფსნის“ რედაქტორი იყო. 1921 წელს ჩამოაყალიბა პირველი აფხაზური თეატრალური დასი. 1925 წელს გამოსცა „აფხაზეთის ისტორია“, რუსულ ენაზე.

დიმიტრი გულია პედაგოგიურ მოღვაწეობას ეწეოდა აფხაზეთის სოფლებში და ქალაქ სოხუმში. ამ სარბიელზე მან სახელი გაითქვა, როგორც აფხაზური ენის უბადლო მცოდნემ. 1924-1926 წლებში დიმიტრი გულია ივანე ჯავახიშვილმა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში მიიწვია აფხაზური ენის მასწავლებლად.  ეს იყო აფხაზური ენის საუნივერსიტეტო საგნად შემოღების პირველი წარმატებული ნაბიჯი მსოფლიო უნივერსიტეტების ისტორიაში.

დიმიტრი გულია უპირველეს ყოვლისა იყო სახალხო პოეტი. მისი ლექსების კრებული აფხაზურ ენაზე 1912 წელს თბილისში დაისტამბა. მის ლექსთა პირველ კრებულებში (1912, 1913) წარმოსახულია აფხაზი ხალხის სწრაფვა თავისუფალი ცხოვრებისაკენ, სიძულვილი მჩაგვრელებისადმი, პოეტის ოცნება უკეთეს მერმისზე. მან ასევე მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა აფხაზური პროზის განვითარებაში. მის კალამს ეკუთვნის ნოველა „უცხო ცის ქვეშ“ (1919 წ.) აფხაზურ ენაზე, ხოლო 1940 წელს პირველი რომანი „კამაჭიჭი“, რომლებშიც გამოხატა ცარიზმის მიერ დამონებული აფხაზების ცხოვრება, ქალთა უიმედო ბედი. 1937 წელს მას აფხაზეთის სახალხო პოეტის წოდება მიენიჭა.

დიმიტრი გულია ისტორიაში შევიდა როგორც მთარგმნელიც, მან აფხაზურ ენაზე თარგმნა „სახარება“, ქართველი მწერლების - ილია ჭავჭავაძის, აკაკი წერეთლის, დანიელ ჭონქაძისა და სხვათა ნაწარმოებები; განსაკუთრებით გამორჩეულია შოტა რუსთაველის „ვეფხისტყაოსნის“ მისეული თარგმანი.

საყოველთაოდ ცნობილია მისი გამონათქვამი: „აფხაზი, რომელიც სახლს აიშენებს და ქართველის ეზოსკენ არ გაჭრის ფანჯარას, ის აფხაზი არ არის“. ის ასევე აღნიშნავდა:  „აფხაზეთი, რომელიც ყოველთვის იყო საქართველოს განუყოფელი ნაწილი, ცხოვრობდა მასთან ერთად ერთი ცხოვრებით მთელი ისტორიის მანძილზე, ორგანულად მონაწილეობდა ქართული კულტურისა და სახელმწიფოებრიობის შექმნაში და ასრულებდა არსებით როლს ქვეყნის თავისუფლებისა და დამოუკიდებლობისთვის, ცალკეული ქართული ტომებისა და ოლქების გაერთიანებისთვის ბრძოლაში ერთიან, მძლავრ, ეროვნულ ქართულ სახელმწიფოდ“ (დ.გულია, ჩემი წიგნის “აფხაზეთის ისტორია” შესახებ).

დიმიტრი გულია გარდაიცვალა 1960 წლის 7 აპრილს გულირიფშის რაიონის სოფელ აგუძერაში, დაკრძალულია ქ. სოხუმში, მისი სახლ-მუზეუმის ეზოში.

თბილისში, ორთაჭალაში არის დიმიტრი გულიას ქუჩა, სადაც დგას დიმიტრი გულიას ძეგლი, რომელსაც ხშირად პატივს მიაგებს და ყვავილებით ამკობს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობა აფხაზეთის დევნილ საზოგადოებასთან ერთად.  

მიმდინარე წლის 20 თებერვალს ხონის ყოფილ სამხედრო დასახლებაში მცხოვრებ აფხაზეთიდან იძულებით გადაადგილებულ პირთა საინიციატივო ჯგუფის თხოვნითა და იმერეთი, გურიის, რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის რეგიონებსა და აჭარის ავტონომიურ რესპუბლიკაში აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის წარმომადგენლობის ორგანიზებით, იმერეთის სამხარეო ადმინისტრაციაში გაიმართა სამუშაო შეხვედრა, რომელშიც მონაწილეობა მიიღეს იმერეთის მხარეში გუბერნატორის მოადგილემ ბესიკ გოფოძემ, ხონის მუნიციპალიტეტის გამგებელმა ლადო ჯურხაძემ, სოციალური მომსახურეობის იმერეთის სამხარეო ცენტრის უფროსის მოადგილემ გიორგი სანთელაძემ, წარმომადგენლობის ხელმძღვანელმა ზაზა ჩაჩავამ, დევნილთა საინიციატივო ჯგუფის წევრებმა ბაჩანა ბასილაიამ, ჯოკია კოპალიანმა, სამხარეო ადმინისტრაციის სხვა პასუხისმგებელმა პირებმა.

შეხვედრაზე, რომელმაც ჩაიარა კონსტრუქციულ გარემოში, გაიმართა მსჯელობა აღნიშნულ დასახლებაში არსებულ რიგ პრობლემატურ საკითხებზე და დაისახა კონკრეტული სამოქმედო გეგმები მათი მოგვარებისათვის.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის იუსტიციის დეპარტამენტში აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის მორიგი გასვლითი სხდომა გაიმართა. სხდომას მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შესრულებელი ვახტანგ ყოლბაია უძღვებოდა. სხდომის შესავალ სიტყვაში ვახტანგ ყოლბაიამ ისაუბრა ოკუპირებულ ტერიტორიაზე ადამიანის უფლებების უხეშად დარღვევის ფაქტებზე, მათ შორის, მშობლიურ – ქართულ ენაზე განათლების მიღების აკრძალვაზე, იძულებით პასპორტიზაციაზე, ქონების ხელყოფის შემთხვევებსა და მოსახლეობის თავისუფალი გადაადგილების შეზღუდვაზე.  

სხდომაზე იუსტიციის დეპარტამენტის თავმჯდომარე იგორ კოპალიანმა მთავრობის წევრებს იუსტიციის დეპარტამენტის 2018 წელს გაწეული საქმიანობის ანგარიში წარუდგინა.  2018 წელს ძირითადი საქმიანობა ოთხი პრიორიტეტული მიმართულებით ხორციელდებოდა: აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ნორმატიული აქტების პროექტებზე სამართლებრივი ექსპერტიზის ჩატარება, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის საარქივო საქმის განვითარება, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ტერიტორიაზე ლეგიტიმურად მცხოვრები პირადობის ნეიტრალური მოწმობისა და ნეიტრალური სამგზავრო დოკუმენტის მიმღებ პირებზე ფოტოიდენტურობის დადასტურება და საცხოვრებელი ადგილის დადგენა, დევნილთათვის უფასო სამართლებრივი კონსულტაციების გაწევა. სხდომის ბოლოს ვახტანგ ყოლბაიამ შეაჯამა შედეგები და ისაუბრა ადამიანის უფლებების დარღვევის თითოეულ ფაქტებზე იუსტიციის დეპარტამენტის მიერ სამართლებრივი შეფასების მომზადებასა და ცენტრალურ უწყებებთან მეტი თანამშრომლობისა და დევნილთა უფლებების დაცვის მიზნით საქმიანობის გააქტიურების აუცილებლობის შესახებ.

სხდომას უძღვებოდა აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელი ვახტანგ ყოლბაია.

სხდომაზე აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კუტურის მინისტრმა მანანა ქვაჩახიამ 2018 წელს სამინისტროს მიერ განათლების, კულტურისა და სპორტის მიმართულებებით გაწეული საქმიანობის ვრცელი ანგარიში წარადგინა.

კერძოდ, მანანა ქვაჩახიას მიერ წარმოდგენილ ანგარიშში საუბარი იყო სამინისტროს უმნიშვნელოვანეს პროექტებსა და პროგრამებზე, რომელთა შორის განსაკუთრებული აქცენტები გაკეთდა შემდეგ საკითხებზე:

სამინისტროს მუშაობის ერთ-ერთი უმთავრესი პრიორიტეტია აფხაზეთის საჯარო და გალის ოკუპირებული ზონის სკოლების წინაშე მდგარი მწვავე პრობლემების შესწავლა და მათი მოგვარებისთვის ზრუნვა. გალის რაიონის სკოლებში ქართულ ენაზე განათლების მიღების ხელმისაწვდომობის ხელშეწყობა, ადამიანის უფლებების დარღვევის ფატებზე გამოხმაურება და ამის თაობაზე ქვეყნის შიგნით თუ მის ფარგლებს გარეთ საზოგადოების ინფორმირება; აფხაზეთიდან დევნილი ახალგაზრდების  ფინანსური მხარდაჭერის პროგრამის ფარგლებში სამინისტრომ  2018 წელს დააფინანსა  აფხაზეთიდან დევნილი 180 წარმატებული ახალგაზრდა. თუ 2018 წელს შესაბამისი ბიუჯეტი შეადგენდა 90 ათას ლარს, შემოსული განცხადებების გათვალისწინებით, ეს თანხა 2019 წლისთვის თითქმის გაორმაგდა და 150 ათასით განისაზღვრა. ამ თვალსაზრისით იყო საუბარი გალის საგანმანათლებლო რესურსცენტრის მიერ გაწეულ საქმიანობაზე.

ხარისხიანი განათლების მიღება მნიშვნელოვნადაა დამოკიდებული სკოლების ინფრასტრუქტურული და მატერიალურ-ტექნიკური ბაზის გაუმჯობესებაზე. შესაბამისად, გასულ წელს სამინისტროსთვის ერთ-ერთი პრიორიტეტული საკითხი იყო აფხაზეთის საჯარო სკოლების შენობების შეკეთება, სპორტული დარბაზების რეკონსტრუქცია, სველი წერტილების მოწესრიგება, მათი ინვენტარით, თვალსჩინოებებითა და სხვ. უზრუნველყოფა, სკოლების ბიბლიოთეკების წიგნებით შევსება და ა. შ.

აფხაზური ენა საქართველოს კონსტიტუციის თანახმად, აფხაზეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში ქართულ ენასთან ერთად მეორე სახელმწიფო ენაა. აქედან გამომდინარე, მის დაცვა-განვითარებაზე ზრუნვა ქვეყნის კონსტიტუციური ვალდებულებაა და სამინისტრომ მთელი წლის განმავლობაში კვლავინდებურად ამ მიმართულებით არაერთი პროექტი განახორციელა, მათ შორის: შეიქმნა აფხაზური ენის თვითმასწავლებელი, აფხაზური ფილოლოგიის პროგრამის სტუდენტების თანადაფინანსება, აგრძელებდა აფხაზური ენის პედაგოგთა მხარდაჭერის პროგრამას და ა. შ. თქვა, რომ აფხაზეთის საჯარო სკოლებში კიდევ უფრო ღრმავდება აფხაზური ენის სწავლება, აფხაზურ ენას ეუფლება 300-მდე მოსწავლე.  

2016 წლიდან აფხაზეთის მთავრობის მხარდაჭერით აფხაზეთის პრობლემატიკის პოპულარიზაციისა და ახლებურად გააზრების მიზნით, აფხაზეთის თემატიკაზე მომუშავე ახალგაზრდებისთვის დაწესდა ჟიული შარტავასა და  დიმიტრი (არზაყან ) ემუხვარის სახელობის სტიპენდიები. ზუსტი და საბუნებისმეტყველო მიმართულების სტუდენტების წახალისების მიზნით კი, კონკრეტულად სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სტუდენტებისთვის, აკადემიკოს ილია ვეკუას სახელობის სტიპენდია. შესაბამისად, უკვე გვყავს პირველი სტიპენდიანტები, რაც სხვებისთვის სტიმულისა და მაგალითის მიმცემია.

სამინისტრომ შარშან დაიწყო და წლეულსაც აგრძელებს საინფორმაციო ბანკის შექმნას აფხაზეთიდან ლტოლვილ საზღვარგარეთ მცხოვრებ წარმატებულ ახალგაზრდებზე. ამ პროექტის ფარგლებში კი გამოსცა კრებული „აფხაზეთი სავიზიტო ბარათად“ (პირველი ნაწილი), რომელიც საზღვარგარეთ მცხოვრებ 34 წარმატებულ ახალგაზრდას აერთიანებს.

სამინისტროსთვის ასევე პრიოტიტეტულია  „მეცნიერთა მხარდაჭერის პროგრამა“, რომლის  მიზანია აფხაზეთის საკითხებზე მომუშავე მეცნიერების ხელშეწყობა, მათი კვლევების წარმოჩენა და ყოველივე ამის ამსახველი კრებულების გამოცემა. პროგრამა ასევე ითვალისწინებს სამეცნიერო კვლევების სრულყოფილად ჩატარებისა და გამოცდილების მიღების თვალსაზრისით, საზღვარგარეთის საგანმანათლებლო დაწესებულებებსა და ლაბორატორიებში მათ  მივლინებას.

უკვე წლებია, რაც აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტრო წარმატებით ახორციელებს სტაჟირების სახელმწიფო პროგრამას. 2018 წელს სამინისტროში კონკურსის წესით სტაჟირება გაიარა 5 სტუდენტმა. მათგან ერთი გამორჩეულად წარმატებული სტაჟიორი სამინისტროში დასაქმდა კიდეც.

ცალ-ცალკე და გამოკვეთილად ითქვა ხელოვნებისა და მიმდინარე ღონისძიებების სამსახურისა და მასში შემავალი სიიპ-ების: სოხუმის სახელმწიფო დრამატული თეატრის, აფხაზეთის სიმღერისა და ცეკვის სახელმწიფო აკადემიური ანსამბლის, გურამ ყურაშვილის სახელობის აფხაზეთის სახელმწიფო საგუნდო კაპელას, სოხუმის მოზარდ მაყურებელთა თეატრისა და სხვ. საქმიანობაზე და მათ წინაშე მდგარ გამოწვევებზე.

კერძოდ, კი, ქვეყნის შიგნით თუ მის ფარგლებს გარეთ აღიარებულ, მაღალი საშემსრულებლო ხელოვნების მქონე გურამ ყურაშვილის სახელობის აფხაზეთის სახელმწიფო საგუნდო კაპელას გადაეცა კეთილმოწყობილი, კამერული გუნდისთვის სრულ შესაბამისობაში მოყვანილი აკუსტიკის მქონე სარეპეტიციო დარბაზი; აფხაზეთის სიმღერისა და ცეკვის სახელმწიფო ანსამბლს მიენიჭა სტატუსი - აკადემიური; სოხუმის მოზარდმაყურებელთა თეატრმა „თეთრი ტალღა“ დაარსებიდან 30 წლისთავი იზეიმა; განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, რომ 25 წლიანი ლოდინის შემდეგ სოხუმის სახელმწიფო თეატრს გადაეცა დიმიტრი ჯაიანის სახელობის ახლად გარემონტებული დარბაზი.

ითქვა ამავე სამსახურის მიერ „კულტურული ღონისძიებების მხარდაჭერისა“ და „ქართულ-აფხაზური კულტურის პოპულარიზაციის“ პროგრამებზე.

საინტერესოდ წარმოჩნდა კულტურული მემკვიდრეობის სამსახურის მიერ განხორციელებული პროგრამები და პროექტები, მათ შორის  აფხაზეთის კულტურული მემკვიდრეობის ელექტრონული ონლაინ მუზეუმის შექმნა;   აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის  ისტორიულ-არქიტექტურული ნაგებობების  რუკის შედგენა და დაბეჭდვა; სამეცნიერო კონფერენციის - „კულტურული მემკვიდრეობა კონფლიქტურ რეგიონებში“ ჩატარება და შესაბამისი კრებულის გამოცემა; აფხაზეთის კულტურული მემკვიდრეობის პოპულარიზაცია საზღვარგარეთ  და ამ მიზნით ლევან რჩეულიშვილის წიგნის „VIII-X საუკუნეების გუმბათოვანი ხუროთმოძღვრება აფხაზეთში“ და ალბომის - „საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობა აფხაზეთი - (მოკლე მიმოხილვა)“ გამოცემა და სხვ.

ასევე ვრცელი და მრავალმხრივი იყო სპორტისა და ახალგაზრდულ საქმეთა სამსახურის საქმიანობის მიმოხილვა, რომელიც მოიცავს სპორტული ღონისძიებების ხელშეწყობის პროგრამას, ტურნირებსა და აფხაზეთის  ღია პირველობებს სპორტის სხვადასხვა სახეობაში, ვეტერან სპორტსმენთა და სპორტის მუშაკთა დაჯილდოების ყოველწლიურ ტრადიციად ქცეულ მასშტაბურ ცერემონიალს და სხვა.

სხდომაზე ასევე ისაუბრეს აფხაზეთის კულტურისა და ხელოვნების ცენტრის საგამომცემლო საქმიანობაზე და შესაბამის პრიორიტებებზე.

მანანა ქვაჩახიას მოხსენების შემდეგ დამსწრეთ გამოთქვეს აზრი და ზოგიერთი საკითხის დაზუსტების მიზნით მათთვის საინტერესო შეკითხვები დასვეს. სხდომის ბოლოს ვახტანგ ყოლბაიამ შეაჯამა მოსმენილი ანგარიში, შესაბამისად, სამინისტროს მიერ აფხაზეთის მთავრობასთან ერთად განხორციელებული  პროექტებისა და პროგრამების შედეგები მიმოიხილა და განათლების, კულტურისა და სპორტის მიმართულებებით მომავალში თანამედროვე გამოწვევების შესაბამისად გასატარებელ საქმიანობაზე ისაუბრა.

2019 წლის 20 თებერვალს წარმომადგენლობის დევნილებთან ურთიერთობის, სოციალურ საკითხთა და რეგიონული მართვის სამსახურის უფორსი გიორგი ლეკვეიშვილი და ამავე სამსახურის უფროსი სპეციალისტები ციალა კოპალიანი და ლელა სახელაშვილი საჩხხერე-ჭიათურის მუნიციპალიტეტებში მცხოვრებ დევნილებს შეხვდნენ. შეხვედრაზე დევნილებს მიეწოდათ ინფორმაციები აფხაზეთის ა/რ  მთავრობისა, აფხაზეთის  ა/რ ჯანდაცვის სამინისტროს, წარმომადგენლობისა და ადგილობრივი თვითმმართველობის ბიუჯეტებით გათვალისწინებული პროგრამების შესახებ. ამავდროულად, მოისმინეს დევნილი მოსახლეობის პრობლემები და  დაისახა გზები წამოჭრილი პრობლემების მოგვარებისათვის.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის იუსტიციის დეპარტამენტში აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის მორიგი გასვლითი სხდომა გაიმართა. სხდომას მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შესრულებელი ვახტანგ ყოლბაია უძღვებოდა.

სხდომის შესავალ სიტყვაში ვახტანგ ყოლბაიამ ისაუბრა ოკუპირებულ ტერიტორიაზე ადამიანის უფლებების უხეშად დარღვევის ფაქტებზე, მათ შორის, მშობლიურ - ქართულ ენაზე განათლების მიღების აკრძალვაზე, იძულებით პასპორტიზაციაზე, ქონების ხელყოფის შემთხვევებსა და მოსახლეობის თავისუფალი გადაადგილების შეზღუდვაზე.

სხდომაზე იუსტიციის დეპარტამენტის თავმჯდომარე იგორ კოპალიანმა მთავრობის წევრებს იუსტიციის დეპარტამენტის 2018 წელს გაწეული საქმიანობის ანგარიში წარუდგინა.

2018 წელს ძირითადი საქმიანობა ოთხი პრიორიტეტული მიმართულებით ხორციელდებოდა:

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ნორმატიული აქტების პროექტებზე სამართლებრივი ექსპერტიზის ჩატარება, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის საარქივო საქმის განვითარება, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ტერიტორიაზე ლეგიტიმურად მცხოვრები პირადობის ნეიტრალური მოწმობისა და ნეიტრალური სამგზავრო დოკუმენტის მიმღებ პირებზე ფოტოიდენტურობის დადასტურება და საცხოვრებელი ადგილის დადგენა, დევნილთათვის უფასო სამართლებრივი კონსულტაციების გაწევა.

სხდომის ბოლოს ვახტანგ ყოლბაიამ შეაჯამა შედეგები და ისაუბრა ადამიანის უფლებების დარღვევის თითოეულ ფაქტებზე იუსტიციის დეპარტამენტის მიერ სამართლებრივი შეფასების მომზადებასა და ცენტრალურ უწყებებთან მეტი თანამშრომლობისა და დევნილთა უფლებების დაცვის მიზნით საქმიანობის გააქტიურების აუცილებლობის შესახებ.

     2019 წლის 20 თებერვალს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის წარმომადგემლობის ხელმძღვანელი სამეგრელო-ზემო სვანეთის რეგიონში რეზო ქობალია იმყოფებოდა ქალაქ ფოთში, სადაც ის შეხვდა ქალაქ ფოთის მუნიციპალიტეტის მერის მოადგილეს გიორგი ფარეშიშვილს. აღნიშნულ შეხვედრას ასევე ესწრებოდნენ აფხაზეთის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარის მოადგილე დავით გვაძაბია და აფხაზეთიდან დევნილი რეზო წულაია. 
      შეხვედრაზე ისაუბრეს დევნილთა მიმართულებით ქალაქ ფოთში განხორციელებულ და განსახორციელებ პროექტებზე, სამომავლო გეგმებზე, დევნილების სოციალურ ეკონომიური მდგომარეობასა და მათ საჭიროებებზე.  რეზო ქობალიამ  შეხვედრის დამსწრეებს გააცნო წარმომადგენლობაში 2019 წელს განსახორციელებელი პროგრამები  და შეხვედრის ბოლოს შეთანხმდნენ სამომავლო თანამშრომლობაზე აფხაზეთიდან დევნილი მოსახლეობის საჭირბოროტო საკითხების მოგვარების მიმართულებით.

სხდომას უძღვებოდა აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელი ვახტანგ ყოლბაია.

სხდომაზე აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კუტურის მინისტრმა მანანა ქვაჩახიამ 2018 წელს სამინისტროს მიერ განათლების, კულტურისა და სპორტის მიმართულებებით გაწეული საქმიანობის ვრცელი ანგარიში წარადგინა.

კერძოდ, მანანა ქვაჩახიას მიერ წარმოდგენილ ანგარიშში საუბარი იყო სამინისტროს უმნიშვნელოვანეს პროექტებსა და პროგრამებზე, რომელთა შორის განსაკუთრებული აქცენტები გაკეთდა შემდეგ საკითხებზე:

სამინისტროს მუშაობის ერთ-ერთი უმთავრესი პრიორიტეტია აფხაზეთის საჯარო და გალის ოკუპირებული ზონის სკოლების წინაშე მდგარი მწვავე პრობლემების შესწავლა და მათი მოგვარებისთვის ზრუნვა. გალის რაიონის სკოლებში ქართულ ენაზე განათლების მიღების ხელმისაწვდომობის ხელშეწყობა, ადამიანის უფლებების დარღვევის ფატებზე გამოხმაურება და ამის თაობაზე ქვეყნის შიგნით თუ მის ფარგლებს გარეთ საზოგადოების ინფორმირება; აფხაზეთიდან დევნილი ახალგაზრდების  ფინანსური მხარდაჭერის პროგრამის ფარგლებში სამინისტრომ  2018 წელს დააფინანსა  აფხაზეთიდან დევნილი 180 წარმატებული ახალგაზრდა. თუ 2018 წელს შესაბამისი ბიუჯეტი შეადგენდა 90 ათას ლარს, შემოსული განცხადებების გათვალისწინებით, ეს თანხა 2019 წლისთვის თითქმის გაორმაგდა და 150 ათასით განისაზღვრა. ამ თვალსაზრისით იყო საუბარი გალის საგანმანათლებლო რესურსცენტრის მიერ გაწეულ საქმიანობაზე.

ხარისხიანი განათლების მიღება მნიშვნელოვნადაა დამოკიდებული სკოლების ინფრასტრუქტურული და მატერიალურ-ტექნიკური ბაზის გაუმჯობესებაზე. შესაბამისად, გასულ წელს სამინისტროსთვის ერთ-ერთი პრიორიტეტული საკითხი იყო აფხაზეთის საჯარო სკოლების შენობების შეკეთება, სპორტული დარბაზების რეკონსტრუქცია, სველი წერტილების მოწესრიგება, მათი ინვენტარით, თვალსჩინოებებითა და სხვ. უზრუნველყოფა, სკოლების ბიბლიოთეკების წიგნებით შევსება და ა. შ.

აფხაზური ენა საქართველოს კონსტიტუციის თანახმად, აფხაზეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში ქართულ ენასთან ერთად მეორე სახელმწიფო ენაა. აქედან გამომდინარე, მის დაცვა-განვითარებაზე ზრუნვა ქვეყნის კონსტიტუციური ვალდებულებაა და სამინისტრომ მთელი წლის განმავლობაში კვლავინდებურად ამ მიმართულებით არაერთი პროექტი განახორციელა, მათ შორის: შეიქმნა აფხაზური ენის თვითმასწავლებელი, აფხაზური ფილოლოგიის პროგრამის სტუდენტების თანადაფინანსება, აგრძელებდა აფხაზური ენის პედაგოგთა მხარდაჭერის პროგრამას და ა. შ. თქვა, რომ აფხაზეთის საჯარო სკოლებში კიდევ უფრო ღრმავდება აფხაზური ენის სწავლება, აფხაზურ ენას ეუფლება 300-მდე მოსწავლე.  

2016 წლიდან აფხაზეთის მთავრობის მხარდაჭერით აფხაზეთის პრობლემატიკის პოპულარიზაციისა და ახლებურად გააზრების მიზნით, აფხაზეთის თემატიკაზე მომუშავე ახალგაზრდებისთვის დაწესდა ჟიული შარტავასა და  დიმიტრი (არზაყან ) ემუხვარის სახელობის სტიპენდიები. ზუსტი და საბუნებისმეტყველო მიმართულების სტუდენტების წახალისების მიზნით კი, კონკრეტულად სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სტუდენტებისთვის, აკადემიკოს ილია ვეკუას სახელობის სტიპენდია. შესაბამისად, უკვე გვყავს პირველი სტიპენდიანტები, რაც სხვებისთვის სტიმულისა და მაგალითის მიმცემია.

სამინისტრომ შარშან დაიწყო და წლეულსაც აგრძელებს საინფორმაციო ბანკის შექმნას აფხაზეთიდან ლტოლვილ საზღვარგარეთ მცხოვრებ წარმატებულ ახალგაზრდებზე. ამ პროექტის ფარგლებში კი გამოსცა კრებული „აფხაზეთი სავიზიტო ბარათად“ (პირველი ნაწილი), რომელიც საზღვარგარეთ მცხოვრებ 34 წარმატებულ ახალგაზრდას აერთიანებს.

სამინისტროსთვის ასევე პრიოტიტეტულია  „მეცნიერთა მხარდაჭერის პროგრამა“, რომლის  მიზანია აფხაზეთის საკითხებზე მომუშავე მეცნიერების ხელშეწყობა, მათი კვლევების წარმოჩენა და ყოველივე ამის ამსახველი კრებულების გამოცემა. პროგრამა ასევე ითვალისწინებს სამეცნიერო კვლევების სრულყოფილად ჩატარებისა და გამოცდილების მიღების თვალსაზრისით, საზღვარგარეთის საგანმანათლებლო დაწესებულებებსა და ლაბორატორიებში მათ  მივლინებას.

უკვე წლებია, რაც აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტრო წარმატებით ახორციელებს სტაჟირების სახელმწიფო პროგრამას. 2018 წელს სამინისტროში კონკურსის წესით სტაჟირება გაიარა 5 სტუდენტმა. მათგან ერთი გამორჩეულად წარმატებული სტაჟიორი სამინისტროში დასაქმდა კიდეც.

ცალ-ცალკე და გამოკვეთილად ითქვა ხელოვნებისა და მიმდინარე ღონისძიებების სამსახურისა და მასში შემავალი სიიპ-ების: სოხუმის სახელმწიფო დრამატული თეატრის, აფხაზეთის სიმღერისა და ცეკვის სახელმწიფო აკადემიური ანსამბლის, გურამ ყურაშვილის სახელობის აფხაზეთის სახელმწიფო საგუნდო კაპელას, სოხუმის მოზარდ მაყურებელთა თეატრისა და სხვ. საქმიანობაზე და მათ წინაშე მდგარ გამოწვევებზე.

კერძოდ, კი, ქვეყნის შიგნით თუ მის ფარგლებს გარეთ აღიარებულ, მაღალი საშემსრულებლო ხელოვნების მქონე გურამ ყურაშვილის სახელობის აფხაზეთის სახელმწიფო საგუნდო კაპელას გადაეცა კეთილმოწყობილი, კამერული გუნდისთვის სრულ შესაბამისობაში მოყვანილი აკუსტიკის მქონე სარეპეტიციო დარბაზი; აფხაზეთის სიმღერისა და ცეკვის სახელმწიფო ანსამბლს მიენიჭა სტატუსი - აკადემიური; სოხუმის მოზარდმაყურებელთა თეატრმა „თეთრი ტალღა“ დაარსებიდან 30 წლისთავი იზეიმა; განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, რომ 25 წლიანი ლოდინის შემდეგ სოხუმის სახელმწიფო თეატრს გადაეცა დიმიტრი ჯაიანის სახელობის ახლად გარემონტებული დარბაზი.

ითქვა ამავე სამსახურის მიერ „კულტურული ღონისძიებების მხარდაჭერისა“ და „ქართულ-აფხაზური კულტურის პოპულარიზაციის“ პროგრამებზე.

საინტერესოდ წარმოჩნდა კულტურული მემკვიდრეობის სამსახურის მიერ განხორციელებული პროგრამები და პროექტები, მათ შორის  აფხაზეთის კულტურული მემკვიდრეობის ელექტრონული ონლაინ მუზეუმის შექმნა;   აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის  ისტორიულ-არქიტექტურული ნაგებობების  რუკის შედგენა და დაბეჭდვა; სამეცნიერო კონფერენციის - „კულტურული მემკვიდრეობა კონფლიქტურ რეგიონებში“ ჩატარება და შესაბამისი კრებულის გამოცემა; აფხაზეთის კულტურული მემკვიდრეობის პოპულარიზაცია საზღვარგარეთ  და ამ მიზნით ლევან რჩეულიშვილის წიგნის „VIII-X საუკუნეების გუმბათოვანი ხუროთმოძღვრება აფხაზეთში“ და ალბომის - „საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობა აფხაზეთი - (მოკლე მიმოხილვა)“ გამოცემა და სხვ.

ასევე ვრცელი და მრავალმხრივი იყო სპორტისა და ახალგაზრდულ საქმეთა სამსახურის საქმიანობის მიმოხილვა, რომელიც მოიცავს სპორტული ღონისძიებების ხელშეწყობის პროგრამას, ტურნირებსა და აფხაზეთის  ღია პირველობებს სპორტის სხვადასხვა სახეობაში, ვეტერან სპორტსმენთა და სპორტის მუშაკთა დაჯილდოების ყოველწლიურ ტრადიციად ქცეულ მასშტაბურ ცერემონიალს და სხვ.

სხდომაზე ასევე ისაუბრეს აფხაზეთის კულტურისა და ხელოვნების ცენტრის საგამომცემლო საქმიანობაზე და შესაბამის პრიორიტებებზე.

მანანა ქვაჩახიას მოხსენების შემდეგ დამსწრეთ გამოთქვეს აზრი და ზოგიერთი საკითხის დაზუსტების მიზნით მათთვის საინტერესო შეკითხვები დასვეს. სხდომის ბოლოს ვახტანგ ყოლბაიამ შეაჯამა მოსმენილი ანგარიში, შესაბამისად, სამინისტროს მიერ აფხაზეთის მთავრობასთან ერთად განხორციელებული  პროექტებისა და პროგრამების შედეგები მიმოიხილა და განათლების, კულტურისა და სპორტის მიმართულებებით მომავალში თანამედროვე გამოწვევების შესაბამისად გასატარებელ საქმიანობაზე ისაუბრა.

აფხაზეთის ა/რ განათლებისა და კულტურის სამინისტროს 2018 წლის ანგარიში იხილეთ ბანერზე

სხდომაზე საქართველოს განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის სამინისტრომ და მის შემადგენლობაში შემავალმა საჯარო სამართლის იურიდიულმა პირებმა 2019 წლის სამოქმედო გეგმა და პრიორიტეტული მიმართულებები წარმოადგინეს.

2019 წლის 18 თებერვალს აფხაზეთის ა/რ ფინანსთა და ეკონომიკის  სამინისტროში გაიმართა  მორიგი  თათბირი სტრუქტურულ ერთეულებთან. თათბირს უძღვებოდა  მინისტრი– მურმან ფარფალია. მან ყურადღება  გაამახვილა ა/წლის 13 თებერვალს აფხაზეთის ა/რ  მთავრობის  მიერ აფხაზეთის ა/რ  ფინანსთა და ეკონომიკის სამინისტროში  ჩატარებულ გასვლით სხდომაზე  და აღნიშნა, რომ მთავრობის წევრების  მიერ გამოთქმული მოსაზრებები და რეკომენდაციები გასათვალისწინებელია სამინისტროს საქმიანობაში. მინისტრი შეეხო სახელმწიფო 100%–იანი წილობრივი მონაწილეობით დაფუძნებული კერძო სამართლის იურიდიული პირების საქმიანობას, დისციპლინას და სხვა მიმდინარე თემებს.

2019 წლის 18 თებერვალს წარმომადგენლობის დევნილებთან ურთიერთობის, სოციალურ საკითხთა და რეგიონული მართვის სამსახურის უფორსი გიორგი ლეკვეიშვილი და ამავე სამსახურის უფროსი სპეციალისტი ირინე წიფიანი სამტრედიის მუნიციპალიტეტში განთავსებულ კომპაქტურ ჩასახლებებში მცხოვრებ დევნილებს შეხვდნენ. შეხვედრაზე დევნილებს მიეწოდათ ინფორმაციები აფხაზეთის ა/რ  მთავრობისა, აფხაზეთის  ა/რ ჯანდაცვის სამინისრტოს, წარმომადგენლობისა და ადგილობრივი თვითმმართველობის ბიუჯეტებით გათვალისწინებული პროგრამების შესახებ. ამავდროულად, მოისმინეს დევნილი მოსახლეობის პრობლემები და  დაისახა გზები წამოჭრილი პრობლემების მოგვარებისათვის.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობამ ილორის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის თბილისის მეტოქიონს მაცხოვრის ხატი შეწირა, ამასთან დაკავშირებით ეკლესიის წინამძღვარმა მამა ლევანმა წირვა-ლოცვა აღავლინა.

ხატი ვარძიის მაცხოვრის ფრესკის ასლს წარმოადგენს და ის ქართული ენისა და ლიტერატურის პედაგოგმა, ხატმწერმა ქეთევან აბელაშვილმა ფონიჭალის ყოველთა წმინდათა სახელობის ტაძრის არქიმანდრიტ პეტრეს (ძინძიბაძე) ლოცვა-კურთხევით საგანგებოდ ნატო კორსანტიასთვის დაწერა და აფხაზეთს მიუძღვნა. 13 თებერვალს საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკის დიდ დარბაზში კრებულის „აფხაზეთი სავიზიტო ბარათად“ გამართულ პრეზენტაციაზე იდეის ავტორმა და შემდგენელ-რედაქტორმა ნატო კორსანტიამ ხატი ილორის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის თბილისის მეტოქიონისთვის შესაწირად აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელ ვახტანგ ყოლბაიას გადასცა.

ტაძარში აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელი ვახტანგ ყოლბაია, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის მინისტრი მანანა ქვაჩახია, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის დევნილთა საქმეების დეპარტამენტის თავმჯდომარე კონსტანტინე კუჭუხიძე, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის აპარატის უფროსი ოთარ გარმელია, კრებულის „აფხაზეთი სავიზიტო ბარათად“ ავტორი ნატო კორსანტია, ხატმწერი ქეთევან აბელაშვილი და დევნილი საზოგადოება იმყოფებოდნენ.

შეჯიბრში გამარჯვებულმა „აჟარის ეტალონი მოსწავლის“ ტიტული და საქართველოს ეროვნული ინტელექტ-ჩემპიონატის გრანდიოზულ ფინალში მონაწილეობის უფლება მოიპოვა.

ქუთაისში აფხაზეთის სსიპ „ბიზნესინკუბატორში“ შოთა რუსთაველის ეროვნული სამეცნიერო ფონდის მიერ 2018 წელს გამოცხადებული გამოყენებითი კვლევების საგრანტო კონკურსში გამარჯვებული პროექტის პრეზენტაცია გაიმართა.

პროექტის განხორციელების პროცესში ჩაერთვებიან და დასაქმდებიან „ბიზნესინკუბატორში“ მომუშავე სპეციალისტები, მათ შორის აფხაზეთიდან იძულებით გადაადგილებული პირები. პროექტის ფარგლებში შეიქმნება პირველი ქართული ქარის ტურბინა, რომელიც განკუთვნილი იქნება სოფლებსა და ქალაქურ დასახლებებში ელექტროენერგიაზე საყოფაცხოვრებო მოთხოვნების დასაკმაყოფილებლად.

აფხაზეთის სსიპ „ბიზნესინკუბატორის“ დირექტორმა ალუ გამახარიამ და აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელმა ვახტანგ ყოლბაიამ  პროექტის მნიშვნელობასა და მასში დევნილი მოსახლეობის ჩართულობაზე ისაუბრეს.

ღონისძიებას იმერეთის რეგიონში აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის წარმომადგენლობის ხელმძღვანელი ზაზა ჩაჩავა, პროექტის ავტორი და ხელმძღვანელი არჩილ გეგუჩაძე, ქუთაისის ადგილობრივი წარმოების ხელმძღვანელები ამირან ამირანაშვილი და ზაურ ენდელაძე, ქუთაისის აკაკი წერეთლის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ტექნიკური მიმართულების ხელმძღვანელები ესწრებოდნენ.