აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ხელისუფლებამ აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტროს ვალერი არქანიას არტ-გალერეაში 2016 წლის საქმიანობის ამსახველი ვიდეო-ანგარიშის ჩვენება გამართა.

ჩვენებაზე წარმოდგენილი იყო აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობისა და უმაღლესი საბჭოს მიერ 2016 წელს გაწეული საქმიანობისა და განხორციელებული ღონისძიებების მიმოხილვა.

ვიდეო-ანგარიშის წარდგენას აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელი ვახტანგ ყოლბაია, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე ელგუჯა (გია) გვაზავა, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის მინისტრი დიმიტრი ჯაიანი, საქართველოს საკანონმდებლო და აღმასრულებელი ხელისუფლების წარმომადგენლები, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის წევრები და უმაღლესის საბჭოს დეპუტატები, საქართველოში აკრედიტებული დიპლომატიური კორპუსისა და საერთაშორისო და ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები, სასულიერო პირები, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უწყებების თანამშრომლები ესწრებოდნენ.

პოეტი მადონა დვალი-დარცმელია, რომელიც რამდენიმე პოეტური და პროზაული კრებულის ავტორია, აფხაზეთში დაიბადა და გაიზარდა,  დევნილის სტატუსით კი რუსთავში დამკვიდრდა. მოგვიანებით მან პოეტურ ფსევდონიმად დედის გვარი შეარჩია. სიმბოლიზმის მიმდევრად აღიარებული პოეტი სოხუმს, მშობლიურ კუთხეს, ბავშვობის წლებში აღქმულ უტკბეს სამყაროს დღემდე ერთგულებს და ლექსებს უძღვნის. ასევე საყურადღებოა, მის მიერ რუსულ ენაზე დაწერილი ლექსები და თარგმანები. ახლახან გამოვიდა მისი ახალი პოეტური კრებული „ცრემლების ფერწერა“, რომლის პრეზენტაციაც აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტროს ვალერი არქანიას არტ-გალერეაში გაიმართა. საღამოს უძღვებოდა პოეტი მზია ხეთაგური. მადონა დვალი-დარცმელიას პოეზიაზე ისაუბრეს მისმა კოლეგებმა, ახლობელ-მეგობრებმა. პოეტმა საკუთარი ლექსები თვითონვე წაუკითხა დამსწრე საზოგადოებას.

პრეზენტაციას ესწრებოდნენ აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელი ვახტანგ ყოლბაია, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის მინისტრი დიმიტრი ჯაიანი და აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები, პოეტები, მწერლები, ხელოვნების სხვა დარგის წარმომადგენლები.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტროს ვ. არქანიას არტ-გალერეაში სამინისტროს კულტურულ ფასეულობათა დაცვის სამსახურის ორგანიზებით გაიმართა საჯარო ლექცია თემაზე: „აფხაზეთის კულტურული მემკვიდრეობა დღეს“. ლექცია ისტორიის მასწავლებელთა საქართველოს ასოციაციის თხოვნის საფუძველზე ჩატარდა და ის აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტროს კულტურულ ფასეულობათა დაცვის სამსახურის უფროსმა ირაკლი გელენავამ და ამავე სამსახურის უფროსის მოადგილემ გიორგი პატაშურმა წაიკითხეს. 

           საჯარო ლექციას ისტორიის მასწავლებელთა საქართველოს ასოციაციის საზოგადოებრივ საწყისებზე დაფუძნებული ნორჩ-ისტორიკოსთა სკოლის 120-მდე მსმენელი დაესწრო. მათ შორის იყვნენ პედაგოგებიც. ლექციის შედეგად მსმენელებმა მიიღეს ინფორმაცია ოკუპირებული აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ტერიტორიაზე არსებული კულტურული მემკვიდრეობის მდგომარეობის შესახებ, აგრეთვე აფხაზეთის ა/რ არქიტექტურის თავისებურებებზე.

ხელოვნებათმცოდნე გიორგი პატაშურმა ბიზანტიური და ქართული ხუროთმოძღვრების შედარება წარუდგინა დამსწრეთ. ყოველივე ამ თავისებურებების გათვალისწინებით, ლექციაზე ხაზგასმით ითქვა, რომ აფხაზეთის კულტურული მემკვიდრეობა არის ქართული ხუროთმოძღვრების განუყოფელი ნაწილი. შეხვედრის დასასრულ ბავშვებსა და პედაგოგებს საჩუქრად გადაეცათ აფხაზეთის რუკები.

ვ. არქანიას სახელობის არტ-გალერეაში აფხაზეთის განათლებისა და კულტურის სამინისტროს სახელოვნებო განათლების განყოფილების ორგანიზებით გაიმართა დედისა და ქალთა საერთაშორისო დღისადმი მიძღვნილი საღამო: „ქალი ყოველი არსის გვირგვინი“.

საღამოს უძღვებოდა ამ განყოფილების უფროსი ნინო ნასიძე. მოწვეულ სტუმრებს შორის იყვნენ: ქ. თბილისის მერის მრჩეველი გენდერულ საკითხებში ნინელი ფუტკარაძე; ქ. თბილისის სასჯელაღსრულების სამინისტროს ჯანდაცვის დეპარტამენტის უფროსი თამთა დემურიშვილი; პოეტები: მანონ ბულისკერია, ბელა ალანია, ლელა ნინუა, რომლებმაც თავიანთი შემოქმედებიდან ლექსები წაიკითხეს.

საღამოს საპატიო სტუმარი იყო ცნობილი ქართველი დიზაინერი, პარიზის მაღალი მოდის გილდიის წევრი ირაკლი ნასიძე. დამსწრეთა წინაშე მუსიკალური ნომრებით წარსდგნენ მომღერლები: რუსა სერგია და ბოკა კვეკვესკირი, სამინისტროს იურისტი ლაშა თოლორდავა, აფხაზეთის მოზარდ-ახალგაზრდობის შემოქმედებითი ცენტრის ბენდი და სხვ.

ოკუპირებული აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ტერიტორიაზე არსებული ისტორიულ-არქიტექტურული ძეგლები მძიმე მდგომარეობაშია. არსებობს რეალური საფრთხე, რომ მათი დიდი ნაწილი რესტავრირების პერსპექტივის გარეშე განადგურდეს, რაც არა მარტო ქართული მხარის, არამედ აფხაზების გარკვეული ნაწილისა და საერთაშორისო თანამეგობრობის აღშფოთებას იწვევს. აქედან გამომდინარე, ცნობილია, რომ აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტრომ კულტურულ მემკვიდრეობაზე ზრუნვა თავისი საქმიანობის ერთ-ერთ სტრატეგიულ მიმართულებად აქცია.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტროში ორთვიანი სტაჟირების შედეგები შეჯამდა. უკვე წლებია, რაც სამინისტრო წარმატებით ახორციელებს სტაჟირების პროგრამას, რომელიც მიზნად ისახავს სამინისტროს ტუნდაც მცირეოდენი წვლილის შეტანას მაღალკვალიფიციური კადრების მომზადებაში, მათი პროფესიული დონის ამაღლებაში, პრაქტიკული უნარ-ჩვევების გამომუშავებასა და სრულყოფაში.

ამჟამად ორთვიანი სტაჟირება გაიარეს თამარ ფირცხალაიშვილმა და ანი ჩხიტუნიძემ -განათლებისა და საგანმანათლებლო პროგრამების სამსახურის სახელოვნებო განათლების განყოფილებაში; სალომე დიდებაშვილმა - ხელოვნების და მიმდინარე ღონისძიებების სამსახურში და ივანე ელიაურმა - შიდა აუდიტის სამსახურში.

სტაჟირების საბჭოს გადაწყვეტილებით, ახალგაზრდებს შესაბამისი სერთიფიკატები გადაეცათ. აფხაზეთის განათლებისა და კულტურის მინისტრის პირველმა მოადგილემ მანანა ქვაჩახიამ სტაჟიორების საქმიანობა დადებითად შეაფასა, მადლობა გადაუხადა მათ სამინისტროს საქმიანიობაში აქტიური მინაწილეობისათვის და წარმატებები უსურვა.

აფხაზეთის ა/რ განათლებისა და კულტურის სამინისტროსთან არსებულ ვ. არქანიას სახელობის არტ-გალერეაში თეატრმცოდნე ნათელა არველაძესთან შეხვედრა და მისი ორწიგნეულის - „მხოლოდ თეატრზე“ და „თეატრზე და არა მხოლოდ“ პრეზენტაცია გაიმართა.

ნათელა არველაძე არის ხელოვნებათმცოდნეობის დოქტორი, გამოქვეყნებული აქვს ორასზე მეტი გამოკვლევა და სტატია სათეატრო ხელოვნების ფუნდამენტურ პრობლემებზე. ავტორია წიგნებისა: „სერგო ახმეტელი“, „მსახიობი, რეჟისორი, რეპეტიცია“, „თეატრმცოდნეობითი კვლევის ფორმები (სპექტაკლ „სამშობლოს“ შესწავლა-რეკონსტრუქციის მეთოდით)“, „თეატრის ისტორიის სწავლების საკითხისათვის“, „ცის ბინადარი ბერიკები“, „თეატრზე და არა მხოლოდ“, „ახმეტელები ასწლიან ომში“, „სასცენო მეტაფორა“, „მომავლის გადასარჩენად“, „მარადი ბერიკა“, „თეატრმცოდნეობის საფუძვლები“, „ის ორი განსაკუთრებული პიროვნება“, „რუსთაველის გამზირის შვილები“. 

ნათელა არველაძის შემოქმედებაში მნიშვნელოვანი ადგილი სოხუმის კონსტანტინე გამსახურდიას სახელობის სახელმწიფო დრამატული თეატრისადმი მიძღვნილ რეცენზიებსაც ეთმობა. ის სოხუმის თეატრის გვერდით იდგა დევნილობამდე და დევნილობის შემდეგაც, ყოველ პრემიერაზე ჩადიოდა სოხუმში, წერდა რეცენზიებს და ხატავდა მსახიობების პორტრეტებს. ამდენად, მისი წიგნების პრეზენტაციის გამართვა აფხაზეთის ა/რ განათლებისა და კულტურის სამინისტროს არტ-გალერეაში სიმბოლურიც იყო.

სწორედ ყოველივე ამისი ხაზგასმით გახსნა შეხვედრა აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის მინისტრმა დიმიტრი ჯაიანმა. საღამოს უძღვებოდა პროფესორი იოსებ ჭუმბურიძე, რომელმაც ისაუბრა ნათელა არველაძის შემოქმედების მნიშვნელობაზე ქართული თეატრალური სამყაროსთვის და არა მხოლოდ. აღნიშნა, რომ მისი წერილები მაღალი პროფესიონალიზმითა და პირუთვნელობით გამოირჩევა.

ნათელა არველაძის სოხუმის თეატრთან განასაკუთრებულ ურთიერთობაზე ისაუბრეს სოხუმის კონსტანტინე გამსახურდიას სახელობის დრამატული თეატრის მსახიობებმა: მერაბ ყოლბაიამ, ვალერი არღვლიანმა, ლიანა მიქაშავიძემ, ლილი ხურითმა; მათ აღნიშნეს, რომ ნათელა არველაძის ყოველ რეცენზიას მათ შემოქმედებით ცხოვრებაში განსაკუთრული მნიშვნელობა ჰქონდა, ყოველთვის ყურადღებით ეცნობოდნენ მის თითოეულ შენიშვნას თუ შექებას და აუცილებლად შემდეგი თამაშის დროს ითვალისწინებდნენ. სიტყვით გამოვიდნენ ასევე სოხუმის მოზარდ მაყურებელთა სახელმწიფო თეატრ „თეთრი ტალღას“ 

დასასრულ, ნათელა არველაძემ გაიხსენა სოხუმის თეატრთან დაკავშირებული ამბები და მადლობა გადაიხადა გულთბილი მასპინძლობისთვის.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობამ სოხუმის კონსტანტინე გამსახურდიას სახელობის სახელმწიფო დრამატულ თეატრს საკუთრებაში ოფისი და სარეპეტიციო დარბაზი გადასცა. უჭეროდ დარჩენილმა თეატრმა, 24 წლიანი დევნილობის შემდეგ,  აფხაზეთის ა/რ განათლებისა და კულტურის სამინისტროს შენობაში დაიდო ბინა. ამ მოვლენის აღსანიშნავად  თეატრის ახალი ოფისისა და სარეპეტიციო დარბაზის პრეზენტაცია გაიმართა.

პრეზენტაციას აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელი ვახტანგ ყოლბაია, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის მინისტრი დიმიტრი ჯაიანი, საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის მინისტრის მოადგილე მანანა ბერიკაშვილი, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები, თეატრმცოდნეები, თეატრების სამხატვრო ხელმძღვანელები, რეჟისორები და მსახიობები დაესწრნენ.

1993 წლიდან მოყოლებული სოხუმის თეატრი სხვადასხვა დროს შეკედლებული იყო რუსთაველის, მარჯანიშვილის, სამეფო უბნის, თავისუფალ და ახმეტელის თეატრებში. ამიერიდან კი ის საკუთარ შენობაში გააგრძელებს საქმიანობას.

საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნულმა სააგენტომ   სოხუმის საკათედრო ტაძარს (ქ. სოხუმი, 4 მარტის/ლესელიძის ქუჩა) უძრავი კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსი მიანიჭა.

სოხუმის საკათედრო ტაძარს ეს სტატუსი აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტროს კულტურულ ფასეულობათა დაცვის სამსახურის მიერ საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნულ სააგენტოს შესაბამის საბჭოსადმი წერილობითი  მიმართვისა  და მომზადებული სააღრიცხვო ბარათის საფუძველზე მიენიჭა. კვლევის შედეგად აღმოჩნდა, რომ  ქ. სოხუმის საკათედრო ტაძარი ამ დრომდე არ იყო შეტანილი საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლთა ნუსხაში. ამგვარი კვლევა კვლავაც გრძელდება და სავარაუდოდ, კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსი აფხაზეთში მდებარე კიდევ არაერთ ძეგლს მიენიჭება.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტროს ვალერი არქანიას სახელობის არტ-გალერეაში აფხაზეთიდან დევნილი წარმატებული სპორტსმენები და სპორტის მუშაკები აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტროს საპატიო სიგელებითა და სამახსოვრო საჩუქრებით დააჯილდოვეს.

დაჯილდოების ცერემონიალს უძღვებოდა აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტროს სპორტისა და ახალგაზრდულ საქმეთა სამსახურის უფროსი ვიტალი ბენდელიანი.

საპატიო სიგელებით დაჯილდოვდნენ: ამირან ზუხბაია, მურად ანჯაფარიძე, გოდერძი შურღაია, ლევან ცაგურია, ამირან ბიწაძე, ავთო გახოკიძე, ლია ქაჯაია, ირმა ხეცურიანი, ნათია ფრუიძე, ანა მაისურაძე და ირაკლი ცხოვრებაშვილი და სხვ.

აფხაზეთიდან დევნილ წარმატებულ სპორტსმენებსა და სპორტის მუშაკებს სიგელები გადასცეს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელმა ვახტანგ ყოლბაიამ, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარმემ ელგუჯა (გია) გვაზავამ, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის მინისტრმა დიმიტრი ჯაიანმა და საქართველოს ეროვნული ოლიმპიური კომიტეტის ვიცეპრეზიდენტი ელგუჯა ბერიშვილმა. დაჯილდოების ცერემონიალს ასევე ესწრებოდნენ აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის წევრები, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები და ვეტერანი სპორტსმენები.

დაჯილდოება აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტროს სპორტისა და ახალგაზრდულ საქმეთა სამსახურის 2016 წლის ქვეპროგრამის „ვეტერან სპორტსმენთა და სპორტის მუშაკთა დაჯილდოება“ ფარგლებში მოეწყო.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტროსთან არსებულ ვალერი არქანიას სახელობის არტ-გალერეაში პოეტ ეთერ სამხარაძე-ჯღამაძის ლექსების კრებულის პრეზენტაცია გაიმართა. კრებული პოეტის ხსოვნის უკვდავსაყოფად აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტროს ხელოვნებისა და მიმდინარე ღონისძიებების სამსახურის ქვეპროგრამის „ბეჭვდითი გამოცემების“ ფარგლებში გამოიცა.

პრეზენტაციას უძღვებოდა აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის მინისტრი დიმიტრი ჯაიანი, რომელმაც ერთხელ კიდევ შეახსენა დამსწრეთ, როგორ დახვრიტეს ქართველი პოეტი ქალი მეუღლესთან ერთად სოხუმში მხოლოდ მისი ეროვნული სულისკვეთებისა და სამშობლოს ერთგულების გამო. ეთერ სამხარაძე-ჯღამაძეზე, როგორც შესანიშნავ პოეტსა და მოქალაქეზე ასევე ისაუბრეს 
 აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელმა ვახტანგ ყოლბაიამ, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარემ ელგუჯა (გია) გვაზავამ, რუსთაველის პრემიის ლაურეატმა, პოეტმა გენო კალანდიამ, მუსიკოსმა ია მაისაიამ, მწერალმა ციალა არდაშელიამ, ეთერ სამხარაძე-ჯღამაძის მშობლიური ჭიათურიდან ჩამოსულმა სტუმრებმა: მაია ტყემალაძემ, პოეტმა იზა ცარციძემ და სხვ. საღამოს ასევე ესწრებოდნენ პოეტის შვილები,  ახლობლები და მეგობრები.

ეთერ სამხარაძე-ჯღამაძე XX საუკუნის II ნახევრის აფხაზეთის ქართული მწერლობის ერთ-ერთი თვალსაჩინო წარმომადგენელი იყო, შესანიშნავი პოეტი და სანიმუშო პიროვნება, რომელმაც პირველი პოეტური კრებულის გამოქვეყნებისთანავე მიიქცია მკითხველის ყურადღება. მან აფხაზეთის ტრაგედიამდე 20-მდე წიგნის გამოქვეყნება მოასწრო. ეთერ სამხარაძე-ჯღამაძის ლექსები თარგმნილია რუსულ, უკრაინულ, აფხაზურ და სხვა ენებზე. არაერთმა კომპოზიტორმა შექმნა მის 50-მდე ლექსზე საესტრადო, საგუნდო და საბავშვო სიმღერები.

საღამოზე ითქვა, რომ ეთერ სამხარაძე-ჯღამაძისა და მისი ოჯახის ტრაგიკული ისტორია დაუვიწყარია და თვით ჩვენს ქვეყანაში და მის ფარგლებს გარეთაც ბევრმა უნდა იცოდ

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობაში გურამ ყურაშვილის სახელობის აფხაზეთის სახელმწიფო საგუნდო კაპელას წევრებთან და გუნდის სამხატვრო ხელმძღვანელთან შეხვედრა გაიმართა.

ვახტანგ ყოლბაიამ, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელმა აფხაზეთის საგუნდო კაპელას ბელგიის სამეფოში, ბრიუსელის წმინდა მიქაელის და გუდულას სახელობის საკათედრო ტაძარში გამართულ კლასიკური მუსიკის საქველმოქმედო კონცერტში მონაწილეობისათვის მადლობა გადაუხადა და წარმატებული გამოსვლა მიულოცა.

შეხვედრას აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე ელგუჯა(გია) გვაზავა, აფხაზეთის ა/რ განათლებისა და კულტურის მინისტრი დიმიტრი ჯაიანი და აფხაზეთის საგუნდო კაპელას სამხატვრო ხელმძღვანელი ზვიად ბოლქვაძე ესწრებოდნენ.

აფხაზეთის საგუნდო კაპელამ მსოფლიო მნიშვნელობის კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის დაცვა-შენარჩუნების პროცესში საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროს, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობისა და აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით მიიღო მონაწილეობა. კონცერტიდან შემოსული თანხა მთლიანად მოხმარდება ბელგიის საკათედრო ტაძრის ისტორიული ვიტრაჟებიდან ერთ-ერთის - „განკითხვის დღის“ რეაბილიტაციას.

ბრიუსელის საკათედრო ტაძარი აშენებულია 1226-1519 წ.წ. და წარმოადგენს გოთიკური ხელოვნების ბრწყინვალე ნიმუშს. საყოველთაოდ ცნობილია მისი ვიტრაჟები, რომლებსაც გამორჩეული ოსტატები XVI-XIX საუკუნეებში ქმნიდნენ.